izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Saçılma: "Saçılmaq" fellindən törəmiş isimdir. Əsas mənası, bir yerə yığışmış, toplanmış bir şeyin müxtəlif istiqamətlərə, nizamsız şəkildə yayılması, dağılması deməkdir. Bu yayılma həm fiziki, həm də məcazi mənada baş verə bilər.

Fiziki mənada saçılma: Maddənin hissəciklərinin müxtəlif istiqamətlərə yayılması, məsələn, toz hissəciklərinin havada saçılması, su damcılarının yağış şəklində saçılması, bir qrup insanın müxtəlif istiqamətlərə dağılması kimi hallarda istifadə olunur. Bu mənada saçılma prosesinin intensivliyi, sürəti və yayılma sahəsi müxtəlif amillərdən asılıdır.

Məcazi mənada saçılma: Saçılma sözü, fikirlərin, xəbərlərin, şayiələrin geniş kütləyə yayılması, bir müəssisənin, təşkilatın fəaliyyətinin səmərəsiz olması səbəbindən qüvvə və resurslarının səmərəsiz istifadəsi nəticəsində ortaya çıxan dağılma və nizamsızlığı ifadə edir. Məsələn, "İnqilabdan sonra cəmiyyətdə böyük bir saçılma yaşandı" və ya "Onun fikirləri cəmiyyətdə geniş saçıldı" cümlələrində saçılma sözü məcazi mənada işlənmişdir.

Etimologiya: Sözün kökü türk dillərinə məxsusdur. "Saçmaq" feli "yaymaq", "dağıtmaq", "səpmək" mənalarını verir. "Saçılmaq" isə bu felin əvəzlik əlavəsi ilə törəməsidir, passivdə işlənərək yayılma, dağılma hərəkətinin özünə yönəldiyini göstərir. Sözün əsasını təşkil edən "saç" kökü isə saç tellərinin bir-birindən ayrılıb yayılmasına istinad edir, buradan da ümumiyyətlə yayılma, dağılma mənası yaranmışdır.

Sinonimlər: Saçılma sözünün sinonimləri arasında yayılma, dağılma, səpələnme, pərən-pərən olma, sərəncam olmama kimi sözlər göstərilə bilər. Ancaq bu sinonimlərin hamısı tam olaraq saçılmanın bütün mənalarını əhatə etmir. Məsələn, "pərən-pərən olma" daha çox qırılma, parçalanma mənasını verir.

Antonomlər: Saçılmanın antonomi (zidd mənalı sözü) yığışma, toplaşma, bir yerə yığışma kimi sözlər ola bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz