Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "safqəlbli" sözü ümumiyyətlə "safürəkli" kimi izah olunur, lakin bu izah kifayət qədər dəqiq və əhatəli deyil. "Safqəlbli" daha çox mənəvi saflığı, paklığı, riyakarsızlığı və təmənnasızlığı ifadə edir. Bu, sadəcə ürəyin təmizliyindən deyil, həm də davranışların, niyyətlərin və əməllərin səmimiyyətindən irəli gələn bir xüsusiyyətdir. Safqəlbli insan həm özünə, həm də ətrafındakılara qarşı dürüst, açıq və təmkinlidir; başqalarının rifahını özünün rifahından üstün tutur.
Etimoloji baxımdan "saf" sözü farsca "saf" (təmiz, pak) sözündən götürülmüşdür və "qəlb" sözü isə türk mənşəlidir. Beləliklə, "safqəlbli" kompozisiya yolu ilə əmələ gəlmiş bir sözdür və "təmiz qəlbli" mənasını verir. Lakin sadəcə "təmiz qəlbli" ifadəsindən fərqli olaraq, "safqəlbli" daha güclü bir mənəvi təmizlik və səmimiyyət hissi ifadə edir.
Misal olaraq verilən cümlədə ("Anamın mənimlə [Şirinnazın] arasında tərcümanlıq etməsi safqəlbli bir kəndli qadın olan Şərəf xalaya xoş gəlmədi") safqəlbli Şərəf xalanın, ananın aralarında vasitəçi olması hərəkətinin, müəyyən bir məqsəd güdməyə əsaslanmadığını, ananın hərəkətinin təmiz niyyətlərdən qaynaqlandığını ifadə etmir. Əksinə, Şərəf xala bu hərəkəti qəbul etməyərək tərəfsizlik prinsipinin pozulduğunu hiss edir və bunu qəbul etmir. Bu cümlədə "safqəlbli" sözünün kontekstdən asılı olaraq, bəzən təəccübləndirici, sadəlövhlüyə yaxın mənalarda işlənə biləcəyini göstərir.
Başqa cümlə nümunələri:
- Onun safqəlbliyi hər kəsə aydın görünürdü.
- Safqəlbli insan heç vaxt yalan danışmaz.
- Bu safqəlbli gənc qızın aldadılmasına çox kədərləndim.
- Safqəlbliyi ilə hamını valeh edirdi.
Bu nümunələr göstərir ki, "safqəlbli" sözü müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif çalarlarda işlənə bilsə də, əsas mənası həmişə mənəvi saflıq, paklıq, riyakarsızlıq və səmimiyyətdir.