Senat (lat. senatus – qədim Roma sözü) termini tarixi və siyasi kontekstdə müxtəlif mənalarda işlənən bir termindir. Ən əsas mənası qədim Roma Respublikası və İmperiyasında yüksək hakimiyyət orqanını ifadə edir. Bu orqan dövlətin ən mühüm qərarlarının qəbulunda, qanunvericilik prosesində, xarici siyasətdə və digər əhəmiyyətli sahələrdə əsas rol oynayırdı. Senatın üzvləri, senatorlar, əsasən zadəgan ailələrindən seçilir və ömürlük vəzifə daşıyırdılar.
Tarixi baxımdan senatın təşkili və səlahiyyətləri dövr boyu dəyişsə də, ümumi olaraq, hökumətin məsləhətçi və qanunvericilik orqanı kimi fəaliyyət göstərirdi. Respublikanın son dövrlərində və İmperiyanın əvvəllərində senatın səlahiyyətləri imperiya hakimiyyəti tərəfindən məhdudlaşdırılıb, lakin nüfuzunu tamamilə itirməmişdi. Bir çox qədim Roma tarixçiləri və yazıçılarının əsərlərində senatın fəaliyyəti barədə geniş məlumatlar vardır.
Qədim Roma senatının tarixi təcrübəsi sonrakı dövrlərdə bir çox ölkələrin hökumət sistemlərinin qurulmasında nümunə kimi götürülmüşdür. Məsələn, Venesiya Respublikasında da senat adlı bir hakimiyyət orqanı mövcud idi. Lakin Venesiya senatı qədim Roma senatından fərqli olaraq, daha dar səlahiyyətlərə malik idi və əsasən, respublikanın daxili işləri ilə məşğul olurdu.
Müasir dövrdə "senat" termini bir çox ölkələrdə parlamentin yuxarı palatasını ifadə etmək üçün işlədilir. Məsələn, ABŞ, Kanada, Fransa və digər bir çox ölkələrdə parlamentin yuxarı palatası senat adlanır. Lakin bu müasir senatlar tarixi Roma senatından fərqli olaraq, seçkili orqanlardır və onların səlahiyyətləri müxtəlif konstitusiyalarla müəyyən edilir. Bu o deməkdir ki, "senat" sözü həm tarixi, həm də müasir mənada işlənir və onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir.