Sədəmə (ər. صدَمة - ṣadama) sözü Azərbaycan dilinə ərəbcədən keçmişdir və əsasən iki əsas mənada işlənir:
1. Fiziki Təsir: Bu mənada sədəmə “kəskin, güclü bir zərbə, çarpma, vurma” mənasını verir. Bu, bir cismin digər bir cisimə şiddətlə dəyməsi, bir şeyin birdən-birə və güclü təsiri ilə digərinə təsir etməsi deməkdir. Məsələn: "Avtomobil qəzada sədəmə aldı", "Topun sədəməsindən divar çatladı". Bu mənada "zərbə", "çarpma", "vurğu", "təkan" kimi sözlərlə sinonimdir, lakin "sədəmə" sözü daha güclü və birdən-birə baş verən təsiri ifadə edir. İstifadə olunan kontekstdən asılı olaraq, həm fiziki, həm də metaforik mənada işlənə bilər.
2. Mənəvi və Psixoloji Təsir: Daha geniş yayılmış mənası isə "birdən-birə baş verən, insanı sarsıdan, şoka salan hadisə, bəla, müsibət, fəlakət, ağır zərbə" mənasıdır. Bu, gözlənilməz bir hadisənin insanın həm maddi, həm də mənəvi həyatına verdiyi ağır zərər və ya təsiri deməkdir. Məsələn: "Ailədə baş verən faciə ona böyük bir sədəmə oldu", "Xəbər onun üçün dəhşətli bir sədəmə idi". Bu mənada "şok", "sarsıntı", "fəlakət", "müsibət" kimi sözlərlə sinonimdir, ancaq "sədəmə" sözü daha çox birdən-birə baş verən və güclü bir təsiri vurğulayır. Hətta kiçik bir hadisə belə, müəyyən şəraitdə insan üçün "sədəmə"yə çevrilə bilər. Bu, təkcə fiziki zərərlə deyil, həm də emosional və psixoloji sarsıntı ilə əlaqədardır. Hadisənin nə qədər ağır olması bir tərəfdə, insanın ona necə reaksiya verməsi və nə qədər həssas olması digər tərəfdə əhəmiyyət kəsb edir.
Qısaca desək, "sədəmə" sözü birdən-birə baş verən və güclü təsir göstərən həm fiziki, həm də mənəvi bir zərbəni ifadə edən çoxmənalı bir sözdür. Mənasının dəqiq şərhi cümlənin kontekstindən asılıdır.