Sərilmək1 (f.) – Bu feilin əsas mənası bədənin tam uzanmış halda yerə, səthə və ya bir cismin üzərinə yatmaq, uzanmaqdır. Hərəkət, həm də bədənin vəziyyətinin passiv və rahat bir şəkildə ifadəsini özündə ehtiva edir. Əl və ayaqların açıq vəziyyətdə olması vacib bir detal olsa da, bu həmişə açıq şəkildə ifadə olunmur. Məsələn, "divanda sərilmək" ifadəsi rahat və uzanmış şəkildə divanda yatmaq mənasını verir, əl-ayaqların açılıb-açılmaması isə əlavə bir məlumat kimi qəbul olunur.
Feilin mənasını daha da genişləndirərək deyə bilərik ki, "sərilmək" həm də hər hansı bir səthə bütövlükdə yayılmaq, yayılaraq uzanmaq mənasını da verir. Məsələn, "xalça üstünə sərilmək" ifadəsi xalçanın bütöv səthini əhatə edəcək şəkildə uzanmaq deməkdir. Bu mənada "sərilmək" feili daha çox geniş, düz bir səthdə bədənin rahat və geniş bir şəkildə yayılması anlamını ifadə edir.
Misallar:
- Günəşin altında çəmənliyə sərilmək.
- Yorulub, yerə sərilmək.
- Qarın üstünə sərilərək ağladı.
- Xalça kimi sərilmiş otlar.
Etimoloji baxımdan "sərilmək" feili, ehtimal ki, "sərilmək" (yayılmaq, uzanmaq) kökünə əsaslanır və bədənin tam şəkildə səthə "sərilməsi", yəni yayılması, uzanması mənasını ifadə edir. Feilin "sərilmiş" sifəti formasının da "yayılmış", "uzanmış" mənalarını qəbul etməsi bu fikri təsdiqləyir.
"Sərilmək" feili, məcazi mənada da işlənə bilər, məsələn, "qorxu onu sərilməyə vadar etdi" ifadəsində "sərilmək" "tamamilə gücsüz qalmaq, hərəkətsiz hala düşmək" mənasında işlənir.