Səsləşmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası və istifadəsi çoxşaxəlidir. Lüğətlərdə sadəcə “bir-birini səsləmək” kimi qeyd olunsa da, bu tərif sözün bütün imkanlarını əhatə etmir. Əslində, səsləşmək feli, fərqli kontekstlərdə, fərqli mənalar kəsb edir və bu mənaların hamısı bir-biri ilə sıx əlaqədədir. Əsas məna səsin bir nöqtədən digər nöqtəyə doğru yönəlməsidir, amma bu yönəlmənin səbəbi və nəticəsi müxtəlif ola bilər.
1. Bir-birinə səs vermək, çağırmaq: Bu, lüğətdə verilən əsas məna olub, iki və daha çox varlığın bir-birini səsləməsi, çağırmaq üçün səs çıxarmasıdır. Misal olaraq: "Uşaqlar bir-biri ilə səsləşdilər, oyun oynamaq üçün görüşəcəkləri yeri müəyyənləşdirmək üçün." Bu cümlədə səsləşmənin məqsədi əlaqə qurmaq, bir-birini tapmaqdır. Başqa bir nümunə: "Quşlar səhər tezdən şirin səsləri ilə səsləşərək meşəni oyatdılar." Burada quşların səslənməsi bir-biri ilə əlaqə saxlamaq məqsədi daşıyır, lakin daha geniş mənada təbiətin oyanışını ifadə edir.
2. Səslərin oxşarlığı, uyğunluğu: Bəzi hallarda səsləşmək, iki və ya daha çox səsin bir-birinə oxşarlığı və ya uyğunluğu mənasında işlənir. Məsələn, “Tarın səsi kamanın səsi ilə səsləşirdi.” Burada səslərin harmonik birliyi, ahəngdarlığı nəzərdə tutulur. Oxşarlıq, bir-birinə uyğunluq, əks-səda vermək kimi mənaları da ehtiva edə bilər.
3. Eşidilmək, səs vermək: Daha geniş mənada, bir şeyin səs çıxarması, səs verməsi mənasında da işlədilə bilər. Misal olaraq: "Qapı səsləndi" və ya "Uzaqdan maşınların səsləşməsi eşidilirdi." Bu halda "səsləşmək" fəal deyil, passiv bir əməli ifadə edir. Fərqli səslərin bir yerdə eşidilməsini bildirən kollektiv bir məna da ehtiva edə bilər.
4. Rəsmi dilə yaxın olan mənada: Rəsmi və ya elmi mətnlərdə "səsləşmək" fərqli bir məna da kəsb edə bilər. Məsələn, müxtəlif siyasi qurumların bir-biri ilə fikir mübadiləsi aparmaq məqsədi ilə əlaqə saxlaması "səsləşmə" olaraq adlandırıla bilər. Bu mənada, söhbət fəal bir kommunikasiyadan gedir.
Yekun olaraq, "səsləşmək" feli sadə görünüşünə baxmayaraq, kontekstdən asılı olaraq fərqli və zəngin mənalar ifadə edən çoxcəhətli bir sözdür.