Sfera (yun. σφαῖρα - kürə, top) sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənir və əsasən sferanın həndəsi mənasından törəyərək mücərrəd mənalarda da geniş tətbiq olunur. Əsas mənaları aşağıdakılardır:
1. Həndəsədə: Sfera riyaziyyatda, xüsusilə həndəsədə, mərkəzdən bərabər məsafədə yerləşən nöqtələrin çoxluğunu təsvir edir. Üç ölçülü fəzada bir nöqtənin ətrafında müəyyən radiusda yerləşən bütün nöqtələrin toplusudur. Bu, kürənin riyazi tərifi kimi qəbul edilə bilər. Bu mənada, "Sferanın həcmini hesablayın" kimi cümlələrdə istifadə olunur.
2. Məcazi mənada: Sfera sözü həndəsi mənasından kənara çıxaraq, müəyyən bir sahəni, fəaliyyət dairəsini, və ya mövzu dairəsini ifadə edir. Bu mənada "fəaliyyət sferası", "təsir sferası", "maraq sferası", "ictimai sfera" kimi ifadələrə rast gəlmək olar. Məsələn, "Onun fəaliyyət sferası əsasən elm sahəsini əhatə edir" cümləsində "sfera" sözü elm sahəsini təmsil edir.
3. Şərait, mühit mənasında: Sfera, həmçinin bir hadisənin və ya fəaliyyətin baş verdiyi şərait, mühit və ya atmosferi də ifadə edə bilər. Məsələn, "O, çətin iqtisadi sfera şəraitində biznes qurdu" cümləsində "sfera" sözü iqtisadi şəraiti, mövcud olan iqtisadi situasiyanı ifadə edir.
4. Dairə, əhatə mənasında: Söz, müəyyən bir mövzunu, hadisəni, qrup insanı əhatə edən dairəni ifadə etmək üçün də istifadə oluna bilər. Məsələn, "Dostlar dairəsi, maraqlar sferası" kimi ifadələrdə sözün bu mənası aydın görünür.
Yekun olaraq, "sfera" sözünün həm dəqiq həndəsi, həm də geniş mücərrəd mənaları vardır. Mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir və müxtəlif cümlələrdə müxtəlif təfsir edilə bilir. Yunandan gələn bu sözün Azərbaycan dilində uğurla inteqrasiya olduğunu və zəngin leksik imkanlar təqdim etdiyini demək olar.