Sıralanmış sözü Azərbaycan dilində fəal istifadə olunan bir sifətdir. Lüğətlərdəki "bir-birinin yanınca sıra ilə düzülmüş" tərifi, sözün əsas mənasını əks etdirir, lakin onu daha geniş və dəqiq şəkildə izah etmək mümkündür. Sıralanmış əşyalar, varlıqlar və ya hadisələr müəyyən bir qayda və ardıcıllıqla, bir-birinin ardınca və ya yanınca yerləşmişdir. Bu ardıcıllıq həm fiziki, həm də mənəvi ola bilər. Fiziki sıralanma bir-birinin yanında yerləşməni (məsələn, sıralanmış evlər, sıralanmış ağaclar) ifadə edərkən, mənəvi sıralanma müəyyən bir meyar əsasında ardıcıllığı (məsələn, sıralanmış hadisələr, sıralanmış ədədlər) bildirir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sıra" sözündən törəmə olduğunu görərik. "Sıra" sözü öz növbəsində qədim türk dillərindən gəlir və əsas mənası "ardıcıllıq", "ard-arda gəlmə", "ardınca gəlmə"dir. Beləliklə, "sıralanmış" sözü, əşyaların və ya hadisələrin bu ardıcıllıq və düzülmə ilə xarakterizə olunduğunu bildirir.
Cümlə içində istifadəsinə misallar:
- Kənddə evlər sıralanmış şəkildə düzülmüşdü.
- Əsgərlər meydanda sıralanmış dururdular.
- Hadisələrin sıralanmış ardıcıllığı hadisələrin baş vermə səbəbini aydınlaşdırdı.
- Rəqəmlər böyüyən sıralanmış şəkildə yazılmışdı.
- Kitabxanadakı kitablar müəlliflərinin soyadına görə sıralanmışdır.
Gördüyümüz kimi, "sıralanmış" sözü müxtəlif kontekstlərdə və müxtəlif mənalarda istifadə oluna bilir. Ancaq bütün hallarda əsas məna – ardıcıllıq, düzülmə – dəyişməz olaraq qalır. Sözün mənasını daha da dəqiqləşdirmək üçün cümlənin konteksti nəzərə alınmalıdır.