izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Silkəmək felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası "bir şeyi əl ilə və ya başqa bir vasitə ilə qüvvətlə tərpətmək, hərəkətə gətirmək, yelləmək"dir. Bu məna, çırpmaq və ya silkələmək kimi sinonimlərlə ifadə olunan hərəkətləri əhatə edir. Lakin, "silkəmək" sözü sadəcə fiziki bir hərəkəti deyil, həm də metaforik mənalarda işlənə bilər.

Fiziki mənada "silkəmək" paltarları tozdan təmizləmək, meyvələri ağacdan salmaq, bir şeyi titrətmək kimi hallarda istifadə olunur. Məsələn, "Paltarını silkələdi və tozları silkeledi" və ya "Ağacdan alma silkələdi" kimi cümlələrdə olduğu kimi. Həmçinin, güclü bir küləyin ağacları silkələməsi, zəlzələnin binaları silkələməsi kimi təbiət hadisələrini təsvir etmək üçün də işlədilə bilər.

Metaforik mənada isə "silkəmək" bir vəziyyətdən kəskin şəkildə çıxmaq, bir şeydən qurtulmaq, özündən atmaq mənasını da verə bilər. Məsələn, "Kədərini silkələdi və yeni həyata başladı" və ya "Qorxusunu silkələməli idi" kimi cümlələrdə, fiziki bir hərəkət deyil, daha çox daxili bir dəyişiklik, psixoloji bir proses ifadə olunur. Bu mənada, "silkəmək" sözü "atmaq", "tərk etmək", "uzaqlaşmaq" kimi sözlərlə sinonim ola bilər.

Sözün etimologiyasına gəldikdə, "silkəmək" feli türk dillərinə ortaq kökdən gəlir və köhnə türk dillərindəki oxşar mənalı sözlərlə əlaqələndirilə bilər. "Kankan Qeybəli ayağa qalxıb, ətəyini silkədi, öz palçıq kərpicli evinə tərəf yönəldi" cümləsində isə "silkəmək" feli fiziki mənada işlənmişdir: Qeybəli ətəyindən yapışan toz və ya palçığı təmizləmək üçün onu silkələyir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz