Sitəmli sifəti əsasən "əziyyət çəkən", "zülm görən", "məzlum" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün əhatə etdiyi semantik genişliyi tam əks etdirmir. Sitəmli, yalnız fiziki və ya maddi zülmün deyil, həm də mənəvi, psixoloji əzabların, haqsızlığın, təqsirin, ədalətsizliyin nəticəsi olaraq ortaya çıxan bir vəziyyəti ifadə edir. Bu mənada, "məzlum" sözü ilə sinonim olsa da, "sitəmli" daha çox bir insanın və ya bir qrupun davamlı, sistematik şəkildə əziyyət çəkməsini, zülm altında qalmasını vurğulayır. Sözün kökü "sitəm" felindən götürülmüşdür ki, bu da haqsızlıq, zülm, təzyiq mənalarını ehtiva edir.
Misal olaraq, "sitəmli gözlər" ifadəsi yalnız fiziki bir əlaməti deyil, həm də daxili kədəri, əzabı, ümidsizliyi ifadə edə bilər. "Sitəmli bir tale" deyərkən, bir insanın həyatının çətinliklərlə, bədbəxtliklərlə dolu olduğunu ifadə edirik. "Sitəmli kənd" ifadəsi isə yalnız kasıb bir kəndi deyil, eyni zamanda əhalisinin haqsızlıq və əziyyət altında olduğunu da ifadə edir. Bu səbəbdən, "sitəmli" sözü, yalnız bir insanın vəziyyətini deyil, həm də bir mühitin, bir cəmiyyətin və ya bir tarixi dövrün xarakterini təsvir etmək üçün də işlədilə bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sitəm" sözünün kökü Fars dilindən gəlmə olduğu görünür. Farscada "sitəm" sözü, "əziyyət", "zülm", "təzyiq" mənalarını verir. Azərbaycan dilinə fars dilindən keçmiş bu söz, zamanla özünəməxsus semantik çalarlar əldə etmiş, Azərbaycan ədəbiyyatında və gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunmuşdur. Verilən misal cümlədə ("Sitəmli kəndlərdən qaçarkən dağa; Rast gəlib qozluqda bu yığıncağa") "sitəmli kəndlərdən" ifadəsi, kənd əhalisinin əziyyət və zülm içində yaşadığını, bu səbəbdən də qaçmağa məcbur qaldığını göstərir.