Solğunlaşma sözü "solğunlaşmaq" fellərinin isim halıdır. Azərbaycan dilindəki geniş mənası, bir şeyin əvvəlki canlılığını, parlaqlığını, rəngini, təravətini və ya intensivliyini itirməsi, zəifləməsi və ya kölgədə qalması deməkdir. Bu, müxtəlif kontekstlərdə fərqli tərzdə ifadə olunur və bir çox hallarda nəyin solğunlaşdığına bağlı olaraq əlavə mənalar da qazana bilir.
Etimoloji baxımdan, "solğunlaşmaq" feli "solğun" sifətinin törəməsidir. "Solğun" sözü isə rəngin zəifliyini, parlaqlığın azlığını ifadə edir. Kökləri Türk dillərindəki "sol" (ya da "sol-") kökünə gedib çıxır. Bu kök, "solma", "solğunlaşma", "solğun" kimi sözlərdə olduğu kimi, rəng itirmə, canlılıq itirmə, zəifləmə mənalarını əhatə edir. Beləliklə, "solğunlaşma"nın əsasında rəngin və ya canlılığın itməsi anlayışı yatır.
Fərqli kontekstlərdə istifadə:
1. Rəngin zəifləməsi: "Gülün rəngi günəşin altında solğunlaşmışdı." bu cümlədə solğunlaşma, rəngin parlaqlığını itirməsi mənasını verir.
2. Canlılığın azalması: "Uzun xəstəlikdən sonra üzü solğunlaşmışdı." burada solğunlaşma, insanın sağlamlığının, enerjisinin azalmasını, üzünün rənginin solğunlaşmasını ifadə edir.
3. Təravətin itirilməsi: "Qışda bitkilərin təravəti solğunlaşır." Bu cümlədə solğunlaşma, bitkilərin canlanmasının, təravətinin azalmasını bildirir.
4. Şiddətin azalması: "Həyəcanı solğunlaşdı, sakitləşdi." burada solğunlaşma, duyğuların zəifləməsini, intensivliyinin azalmasını göstərir.
5. Xatirələrin kölgədə qalması: "İllər keçdikcə xatirələrim solğunlaşdı." Bu cümlədə solğunlaşma, xatirələrin qaralmağı, aydınlığının azalmasını ifadə edir.
Nəticə: "Solğunlaşma" bir çox məna çalarına malik olan çoxşaxəli bir sözdür. Onun dəqiq mənası, hansı kontekstdə istifadə olunduğundan asılı olaraq müəyyən edilir. Yuxarıda göstərilən nümunələr yalnız bir neçə məna çalarını əks etdirir və daha çox nümunə göstərmək olar.