Sosialízm [lat. socialis – ictimai, müştərək] anlayışı, tarixən və nəzəri olaraq mürəkkəb və çoxşaxəli bir konsepsiyadır. Əsasən, sosializmin məqsədi, cəmiyyətin sosial ədalət prinsiplərinə əsasən qurulması, istehsal vasitələrinin ictimailəşdirilməsi və sinfi bərabərsizliyin aradan qaldırılmasıdır. Bu məqsədə çatmaq üçün istifadə olunan metodlar və ideologiyalar isə müxtəlif sosialist nəzəriyyələrində fərqlənmişdir.
Sosialízm anlayışının əsasını təşkil edən "ictimai" və ya "müştərək" mənası, istehsal vasitələrinin və milli sərvətin əhalinin hamısı tərəfindən birgə idarə olunması, paylaşılması və istifadə edilməsini nəzərdə tutur. Bu, özəl mülkiyyətin məhdudlaşdırılması və ya ləğv edilməsi, planlı iqtisadiyyatın qurulması, əməyin sosial ədalətlilik prinsipləri əsasında bölüşdürülməsi kimi təzahür edə bilər.
Tarix boyu sosializm müxtəlif formalarda ortaya çıxmışdır. Marksist-Leninist sosializm, sosial-demokratiya, anarxizm kimi müxtəlif cərəyanlar sosializmin fərqli təfsir və tətbiqlərini təklif etmişlər. Bu cərəyanlar arasında əsas fərqlər, dövlətin rolu, iqtisadi planlaşdırmanın dərəcəsi, şəxsi azadlıqların məhdudiyyəti və sinif mübarizəsinin təbiəti kimi məsələlərdə özünü göstərir.
Sosialízm, "sosialist inqilabı", "proletar diktaturası", "istismarçı siniflər" kimi terminlərlə sıx bağlıdır. Marksist nəzəriyyəyə görə, sosialist inqilabı burjua sinfinin hakimiyyətinin devrilməsi və proletar (işçi sinfi) diktaturasının qurulması ilə baş verir. Bu diktatura, istismarçı siniflərin (burjuaziya, zadəganlar və s.) ləğv edilməsi və sosializmə keçid prosesini təmin edir. Lakin bu terminlər, tarixən müxtəlif siyasi rejimlər tərəfindən fərqli mənalarda və bəzən manipulyasiya vasitəsi kimi istifadə olunmuşdur.
Müasir dövrdə sosializm anlayışı, sosial ədalət, bərabərlik, ətraf mühitin mühafizəsi kimi ideallarla əlaqələndirilir. Ancaq sosializmin konkret tətbiqi hələ də mübahisəli bir mövzudur və müxtəlif siyasi və iqtisadi sistemlərdə fərqli şəkildə təzahür edir.