SÖYLƏTMƏK (f.) – İcbari surətdə danışdırmaq, sövq etmək, məcbur etmək, dil açdırmaq mənalarında işlənən bir sözdür. Əsasən, istəməyən, susmağa çalışan birini danışdırmaq, məlumat almaq məqsədi ilə işlədilir. Mənşəcə "söylə-" felindən törəmədir və "-tmək" məcburiyyət, təsir etmə bildirən əlavə ilə formalaşmışdır. Bu mənada, sadəcə "danışdırmaq"dan fərqli olaraq, daha güclü bir təsiri, zorlama və ya təzyiq elementini əks etdirir.
Sözün əsas mənası, bir şəxsi istəmədən və ya məcburiyyət altında söz deməyə vadar etməkdir. Bu, müxtəlif üsullar vasitəsilə həyata keçirilə bilər: suallar vasitəsilə təzyiq, təhdid, hədə, hətta aldatma yolu ilə. "Söyətmək" həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi kontekstlərdə istifadə oluna bilər. Məsələn, istintaq zamanı şahidi söylətmək, ya da sərxoş birini hadisə haqqında danışdırmaq üçün söylətmək.
Misal olaraq, verilən şeir parçasında "Hankı bir sərxoşu söylətdim, inan; Bəhs edər gördüm o, huşyarlıqdan" misrasında, şair sərxoş birini söylətmək, yəni onun ağzından hadisə haqqında məlumat almaq üçün danışdırmaqdan bəhs edir. Bu misalda "söylətmək" sözü təzyiq və ya hətta aldatma yolu ilə məlumat almaq mənasında işlənmişdir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "söylətmək" sözü bəzən "dinlətmək" mənasında da işlənə bilər, ancaq bu halda məcburiyyət daha az əks olunur. Belə ki, hər hansı bir hekayəni, şeiri, xəbəri kiməsə dinlətmək üçün də "söylətmək" sözü istifadə oluna bilər, ancaq burada daha çox "paylaşmaq", "məlumat vermək" kimi mənalar önə çıxır.
Ümumiləşdirərək demək olar ki, "söylətmək" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mahiyyəti istəməyən və ya məcbur edilən birini danışdırmaq, söz deməyə vadar etməkdir. Bu, həm müsbət, həm də mənfi konnoatasiyalar daşıya bilər.