Şaqul (ər. شاغول šāqūl) – Divarın, dirəyin və ya digər şaquli səthlərin düzlüyünü və şaquliliyini yoxlamaq üçün istifadə olunan sadə bir ölçmə alətidir. Adətən ucuna ağırlıq (lotu) bağlanmış nazik, möhkəm bir ipdən və ya qaytandan ibarət olur. Ağırlığın yer cazibəsinin təsiri altında aşağıya doğru yönəlməsi sayəsində şaqulun ip hissəsi şaquli vəziyyəti göstərir. Bu vasitə inşaatda, xüsusilə də tikintidə divarların və digər konstruksiyaların şaquliliyinin təmin edilməsində geniş istifadə olunur. Şaqul həmçinin astronomiya və geodeziyada da bəzi ölçmələrdə köməkçi vasitə kimi istifadə oluna bilər.
Şaqulun əsas funksiyası şaquli vəziyyəti müəyyən etməkdir. Bu, inşaat işlərində çox əhəmiyyətlidir, çünki qeyri-şaquli quruluşlar struktur zəifliyinə və dağılma riskinə səbəb ola bilər. Şaqulun köməyi ilə ustalar divarların, sütunların və digər elementlərin düzgün yerləşdirilməsini təmin edir, onların əyilməsini və ya meylini aradan qaldırırlar.
Lüğətlərdə "şüyül" kimi də qeyd edilən şaqul sözünün etimologiyası ərəb dilindən gəlir. Ərəb dilindəki "şaqūl" (شاغول) sözü "aşağıya asılmış, sallanmış" mənasını verir ki, bu da alətin iş prinsipini əks etdirir. Sözün Azərbaycan dilinə keçməsi ərəb dilindən baş vermişdir və uzun müddətdir ki, ölkəmizdə tikinti və sənətkarlıq sahələrində istifadə olunur. "Şüyül" variantı isə, ehtimal ki, fonetik dəyişikliklər nəticəsində meydana gəlmiş bir dialektal formadır.
Cümlədə nümunələr:
- Usta şaqulu götürüb divarın şaquliliyini yoxladı.
- Tikinti zamanı divarların şaquliliyini təmin etmək üçün şaquldan istifadə etmək lazımdır.
- Köhnə evdəki əyilmiş sütun, şaqulla yoxlanıldıqdan sonra yenidən düzəldildi.
- Şaqul (şüyül) sadə, lakin çox vacib bir tikinti alətidir.