Şappıldatmaq sözü Azərbaycan dilində geniş mənada bir cismi digərinə sürtərək, vuraraq və ya toxunduraraq səs çıxartmaq mənasını verir. Bu səs adətən qısa, zəif, lakin ardıcıl olaraq təkrarlanan bir çırpıntı, toxunma səsidir. Sözün əsasında "şappıltı" sözü dayanır ki, bu da öz növbəsində qısa, səssiz, təkrarlanan zərbələrdən yaranan səsi ifadə edir. "Şappıldatmaq" feili bu səsi yaratmaq hərəkətini bildirir.
Daha dəqiq olaraq, şappıldatmaq hərəkəti müxtəlif vasitələrlə həyata keçirilə bilər: bir şeyi bir şeyə sürtmək (məsələn, əli paltarın üzərində şappıldatmaq), bir şeyə yumşaqca vurmaq (məsələn, dəstəmaz alarkən əli üzə şappıldatmaq), ya da bir-birinə yaxın iki cismi bir-birinə toxunduraraq şappıltı səsi çıxartmaq (məsələn, kağız vərəqlərini şappıldatmaq). Bu hərəkətin səsi həmişə yüksək deyil, əksinə, incə və təkrarlanan olur.
Sözün etimologiyası (mənşəyi) türk dillərinə aiddir. "Şappıltı" kökündən törəmişdir və onomatopoetik (səsə təqlid edən) sözlər qrupuna aiddir. Yəni səsin özünün təsvirindən yaranmışdır. Sözün işlənməsinə misal olaraq, "O, əlini şappıldadaraq milçəkləri uzaqlaşdırdı", "Uşaqlar əllərindəki kağızları şappıldadaraq sevincdən oynayırdılar", "Quru yarpaqlar küləkdə şappıldayırdı" cümlələrini göstərmək olar. Bu nümunələrdə də görüldüyü kimi, "şappıldatmaq" feili həm canlılar, həm də cansız varlıqlar üçün işlənə bilər.
İctimai həyatda istifadə olunan misalda ("Yenə də məsciddə heyrət başlandı, yenə də dilləri damaqlarda şap...") isə "şap" sözü "şappıldatmaq" feilinin qısalmış, daha sözsüz ifadəsidir. Burada susqunluq, heyranlıq və ya qorxu səbəbindən dilsiz qalma vəziyyəti ifadə olunur. Kontekstdən asılı olaraq, burada dilsiz qalma ilə yanaşı, bir növ qorxu içərisində icra edilən yumşaq, səssiz hərəkətləri də təsvir etmək mümkündür.