Tarçalan sözü Azərbaycan dilində, əsasən, "tarda çalan musiqiçi", "tar ifaçısı", yaxud daha geniş mənada "tar ustası" kimi işlənir. Lüğətlərdəki "tarzən" sinonimi ilə müqayisədə "tarçalan" daha çox canlı, daha emosional bir ifadədir. "Tarzən" daha rəsmi və ümumiləşdirilmiş bir termin olarkən, "tarçalan" sözü ifaçının sənətinə olan həvəsini, bacarığını və səmimiyyətini daha aydın şəkildə ifadə edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "tar" (klassik Azərbaycan musiqi aləti) və "-çalan" (çalan, ifa edən şəxs bildirən şəkilçi) morfemlərindən təşkil olunduğunu görürük. Bu sadə və aydındır. "Tarçalan" sözü, Azərbaycan dilinin qrammatik quruluşuna tam uyğun gələn, məntiqi və təbii bir birləşmədir. Başqa dillərdən götürülmüş sözlərin tərcüməsi deyil, tam olaraq Azərbaycan dilinin öz daxili imkanlarından yaranmış orijinal bir sözdür.
Ədəbiyyatda və gündəlik danışıqda "tarçalan" sözünün işlənməsinə baxaq: "M. Müşfiq şeirindəki "Ey tarçı, çal, oxu!" misrasında "tarçı" sözü ilə sinonim kimi istifadə olunur. Ancaq "tarçı" daha qısadır və bəzən daha az formal təəssürat yaradır. "Tarçalan" isə daha geniş və daha rəngarəng məna yükü daşıyır. Misal üçün, "Gənc tarçalanın ifası tamaşaçıları heyran etdi" cümləsində gəncliyi və ifanın keyfiyyətini birlikdə ifadə edir. "Qocaman tarçalanın əlləri illərin izini daşıyırdı" cümləsində isə ifaçının təcrübəsini və yaşını vurğulayır. Beləliklə, "tarçalan" sözünün kontekstə görə müxtəlif mənalar kəsb etmə qabiliyyəti onu daha zəngin və ifadəli edir.
Qısaca olaraq, "tarçalan" sözü Azərbaycan milli musiqi mədəniyyətinin tərkib hissəsi olan tar alətinin ifaçısını ifadə edən, canlı, ifadəli və çoxmənalı bir sözdür. Bu sözün lüğətlərdə daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilməsi, onun dil tarixindəki yerinin daha aydın göstərilməsi üçün vacibdir.