Tarlanma sözü "tarlanmaq" feilindən törəmiş isimdir. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində ümumiyyətlə qısa və ümumi mənada izah olunsa da, bu terminin daha dəqiq və geniş izahlı tərifi aşağıdakı kimidir:
Tarlanma, əsasən kənd təsərrüfatı ilə bağlı bir termin olub, əkin sahəsinin, xüsusilə də taxıl tarlasının, müəyyən bir mərhələdəki vəziyyətini, görünüşünü və inkişafını bildirir. Bu, sadəcə bitkilərin böyüməsini deyil, həm də onların sıxlığını, rəngini, boyunu, ümumi sağlamlıq vəziyyətini əhatə edir. Belə ki, "tarlanma" deyərkən, müəyyən bir tarlanın həmin anki vəziyyətinin, məsələn, "yaxşı tarlanma", "zəif tarlanma", "sıx tarlanma", "seyrək tarlanma" kimi keyfiyyət xüsusiyyətlərini ifadə edirik.
Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar daşıya bilər. Məsələn:
- Aqronomik mənada: Tarlanma, əkin sahəsinin inkişaf dinamikasını, bitkilərin boy artım sürətini, yarpaqlanmasını, çiçəklənməsini və s. əks etdirə bilər. Mütəxəssislər tarlanmanın keyfiyyətini qiymətləndirmək üçün müxtəlif amilləri nəzərə alırlar.
- Kəndli təsərrüfatı dilində: Tarlanma, bir məhsulun bol və ya az olacağını göstərən bir göstərici kimi də istifadə edilə bilər. "Bu il tarlanma yaxşıdır, bol məhsul gözləyirik" kimi.
- Şeir və bədii ədəbiyyatda: Tarlanma sözü, təbiətin gözəlliyini, bolluğunu, məhsuldarlığını təsvir etmək üçün metaforik mənada da işlədilə bilər. Məsələn, "Yayın qızğın günəşinin altında, tarlanma canlanırdı, hər şey yaşıllaşmışdı."
Qısacası, "tarlanma" sözü yalnız bitkilərin böyüməsi ilə deyil, həm də bu böyümənin keyfiyyəti, miqdarı və ümumi vəziyyəti ilə bağlı geniş mənalar daşıyır. Sözün mənasının tam dərk edilməsi kontekstin diqqətlə təhlilini tələb edir.