izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təəhhüd (ər. تعهد - ta'ahhud) sözü köhnə Azərbaycan dilində daha geniş işlənən bir termin olub, müasir dilin leksikasında nisbətən az rast gəlinir. Əsas mənası “öhdəliyə götürmək” hərəkətini, bu hərəkətin nəticəsini - “öhdəyə götürülmüş vəzifə, iş, və ya vəd”i və nəhayət, bu öhdəliyin özünü – “öhdəlik”i əhatə edir. Yəni, təəhhüd həm bir fəaliyyət, həm də onun nəticəsi olan məsuliyyət və ya vəzifəni bildirir.

Daha dəqiq izah etmək üçün “təəhhüd” sözünün üç əsas məna çalarını fərqləndirmək olar:

1. Öhdəliyə götürmə aktı: Bu mənada təəhhüd, bir şəxsin müəyyən bir iş görmək, və ya bir vəziyyəti qəbul etmək barədə verdiyi rəsmi və ya qeyri-rəsmi bəyanatını, öhdəliyini ifadə edir. Məsələn: "O, böyük təəhhüd götürdü, lakin vədini yerinə yetirə bilmədi." Burada “təəhhüd” özü bir hərəkət, bir akt kimi təsvir olunur.

2. Öhdəyə götürülmüş şey: Bu mənada təəhhüd, konkret bir öhdəliyi, vəzifəni, və ya vədi ifadə edir. Əvvəlki nümunədə olduğu kimi, "böyük təəhhüd" ifadəsi konkret bir öhdəliyin miqyasını göstərir. Başqa bir nümunə: "Onun təəhhüdləri çox idi, buna görə də hər şeyə vaxt çatdıra bilmirdi." Burada “təəhhüdlər” konkret öhdəliklərin çoxluğunu bildirir.

3. Öhdəlik: Bu mənada təəhhüd müəyyən bir işin görülməsi, və ya bir vəziyyətin qəbul edilməsi ilə bağlı məsuliyyəti, borcu bildirir. Məsələn: "Təəhhüddən yayınmaq olmaz." Burada “təəhhüd” məsuliyyət və ya borc kimi anlaşılır.

Ədəbiyyatda və tarixi mənbələrdə "təəhhüd" sözü tez-tez rəsmi müqavilələr, sazişlər, vədlər kontekstində işlənir. Müasir Azərbaycan dilində bu sözün yerini daha çox “öhdəlik”, “vəd”, “söz”, “müqavilə” kimi sinonimlər tutur, lakin “təəhhüd” sözü öhdəliyin ciddiyyətini və rəsmiliyini daha güclü ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz