Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "təm" sözü əsasən "tam" sözünün sinonimi kimi verilir və "tam, bütöv, eksiksiz" mənalarını əhatə edir. Lakin, Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin şeirindən götürülən misal, sözün daha zərif, daha çox "dəyər", "keyfiyyət", "özünəməxsusluq" mənalarını ifadə etdiyini göstərir. "Təm" sözü, "tam"dan fərqli olaraq, sadəcə say və miqdarı deyil, həm də keyfiyyəti, özəl bir xüsusiyyəti vurğulayır.
Etimalogiyasına gəldikdə, "təm" sözünün kökü Fars dilinə gedib çıxır. Farsca "تمام" (təmâm) sözü "tam, bütöv, tamamlanmış" mənalarını verir. Azərbaycan dilinə fars dilindən keçmiş bu söz, zamanla məna çalarlarını dəyişərək, daha incə və poetik bir məna qazanmışdır. "Tam" sözü daha çox konkret miqdar və sayı bildirirkən, "təm" daha çox keyfiyyətə, mükəmməlliyə, özünəməxsusluğa işarə edir.
Sabirin misalında "Təmi meyxoş qızıl gəvaluyə" deyimi "tam meyxoş qızıl gəvaluyə" deyimindən fərqli olaraq, gəvaluyanın sadəcə miqdarını deyil, onun özünəməxsus, meyxoş, qızıl rəngdə olmasını, yəni keyfiyyətini vurğulayır. "Təm" sözünün burada istifadəsi, gəvaluyanın sadəcə bütövlüyünü deyil, onun keyfiyyət baxımından mükəmməlliyini, seçkinliyini ifadə edir.
Müxtəlif cümlələrdə istifadəsinə nümunələr:
- Səhər yuxusunun təmi başqa cür olur.
- Şirin xatirələrin təmini heç nə əvəz edə bilməz.
- Onun gözəl səsinin təmi hamını heyran etdi.
Göründüyü kimi, "təm" sözü poetik mətnlərdə, incə mənaların ifadəsində daha çox işlədilir və "tam" sözündən daha zərif bir məna daşıyır.