Təmizkarlıq sözü Azərbaycan dilində əsasən iki əsas mənada işlənir: birincisi, fiziki təmizliklə, sağlamlıqla və gigiyenik şəraitlə bağlı təmizlik anlayışı; ikincisi isə, daha metaforik olaraq, əxlaqi təmizlik, vicdanlılıq, düzlük və namüsait hallardan uzaq olma, əxlaqi cəhətdən paklıq mənasında işlənir.
Birinci mənada, "təmizkarlıq" sözü ev, əşyalar, bədən və ətraf mühitin təmiz saxlanmasına, mikroblardan və çirklənmədən qorunmasına aiddir. Məsələn: "Evimizdə təmizkarlığa xüsusi əhəmiyyət veririk." bu cümlədə təmizkarlıq, fiziki təmizlik, gigiyena mənasını daşıyır. Bu mənada sinonim sözlər arasında "təmizlik", "sağlamlıq", "gigiyena" və s. göstərmək olar.
İkinci mənada isə, "təmizkarlıq" sözü insanın əxlaqi keyfiyyətlərinə, vicdanlılığına, dürüstlüyünə işarə edir. Bu mənada, "təmizkar adam" ifadəsi vicdanlı, dürüst, pak və əxlaqi baxımdan nümunəvi bir insanı ifadə edir. Feodor İvanoviç Rüstəm bəyə verilən misalda olduğu kimi: "[Xanım] sizin təmizkarlığınızı isə çox bəyənir, mənə həmişə məmnuniyyətlə..." burada "təmizkarlıq" sözü Rüstəm bəyin əxlaqi cəhətdən pak və ədalətli olmasına işarə edir. Bu mənada sinonim kimi "ədalətlilik", "dürüstlük", "vicdanlılıq", "paklıq" kimi sözləri göstərmək olar.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "təmiz" kökünə "-kar" şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəldiyini görərik. "-kar" şəkilçisi "işləyən", "edən" mənasını verir. Beləliklə, "təmizkarlıq" sözü "təmizliklə məşğul olma", "təmizlik edən", "təmizliyi sevən" mənasını ifadə edir. Ancaq zamanla, xüsusilə ikinci mənada, bu məna incəlik qazanaraq əxlaqi təmizliyi də əhatə edir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "təmizkarlıq" sözü müasir Azərbaycan dilində birinci mənasında daha az, ikinci mənasında isə daha çox işlənir. Lakin hər iki mənada düzgün və məna baxımından aydın olur.