Təşəbbüs (ər. təşəbbüs – başlamaq, qabağa atılmaq) — bir işə özbaşına, öz təşəbbüsü ilə başlamaq, yeni işə girişmək, bir şeyi ilk dəfə həyata keçirmək mənasını verən söz olub, fəal və müsbət bir hərəkəti ifadə edir. Bu, sadəcə bir işə başlamaq deyil, həm də həmin işin başlanğıcını təşkil etmək, ideyanı irəli sürmək və onu gerçəkləşdirmək üçün fəal səy göstərmək deməkdir. Təşəbbüs, həm fərdi, həm də kollektiv səviyyədə ola bilər və müxtəlif sahələrdə – elm, iqtisadiyyat, siyasət, mədəniyyət və s. – özünü göstərə bilər. Təşəbbüskarlıq isə bir insanın və ya qrupun yeni işlərə başlayıb onları həyata keçirmək qabiliyyətini ifadə edir.
Təşəbbüs sözü, yalnız konkret bir hərəkətə deyil, həm də yeni bir ideyanın, planın və ya layihənin ortaya atılmasını da ifadə edə bilər. Məsələn, "yeni bir biznes təşəbbüsü" ifadəsi konkret bir biznes planının həyata keçirilməsini bildirsə də, "təşəbbüskar gənc" ifadəsi fəal, yeni ideyalara açıq və onların reallaşması üçün səy göstərən bir şəxsiyyəti təsvir edir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mənası həmişə fəallıq, yenilik və özbaşınacılıq üzərində qurulub.
Misal cümlələr:
• Onun təşəbbüsü ilə yeni bir layihə həyata keçirildi.
• Bu məsələdə təşəbbüsü göstərən məhz o oldu.
• Təşəbbüskar gənclər şəhərin abadlaşdırılmasına öz töhfələrini verdilər.
• Hökumətin yeni təşəbbüsləri iqtisadiyyatın inkişafına müsbət təsir göstərəcək.
• Rzaquluxanın hansı təşəbbüsə başladısa da, yarımçıq qaldı (bu nümunədə “təşəbbüs” sözü konkret bir işə başlamaq mənasında işlənilib).
Ərəb mənşəli olan "تَشَبُّث" (təşəbbüs) sözü "başlamaq", "qabağa atılmaq", "ilk addım atmaq" kimi mənaları ehtiva edir. Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmişdir və əsasən müsbət mənada işlənir, lakin bəzi kontekstlərə görə, "əsassız təşəbbüs", "səhv təşəbbüs" kimi ifadələrdə mənfi məna da kəsb edə bilər.