Torlamaq (f.) Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında yer alan bir felldir. Əsas mənası “tor çəkmək”, “tor vurmaq” və ya geniş mənada “torla örtmək, qapamaq” kimi ifadə edilə bilsə də, istifadə kontekstindən asılı olaraq daha incə mənalar da kəsb edir. Sözün kökündə “tor” sözü durur və bu, həm də əşyanın, məkanın, sahənin bir növ "örtülməsi" mənasını da ehtiva edir.
Etimologiya: “Torlamaq” feli “tor” sözündən törəmişdir. “Tor” sözü isə türk dillərinin köhnə təbəqəsinə aid olub, dərin tarixi köklərə malikdir. Ənənəvi olaraq ovçuluq və balıqçılıqla bağlı olan “tor” sözü məcazi mənada müxtəlif kontekstlərdə işlədilə bilir.
Mənaların nüansları: “Torlamaq” felinin birbaşa mənası yuxarıda göstərilən kimidir: məsələn, “Balıqçı səhər tezdən dənizə torlamağa çıxdı.” və ya “Əkin sahəsini quşlardan qorumaq üçün torladılar.” Lakin bu feli həm də məcazi mənada işlətmək mümkündür. Məsələn, pəncərəni “torlamaq” pəncərəni torla qapamaq mənasında deyilsə də, pəncərəni əhatə edən bir şeylə, məsələn, pərdə ilə örtmək kimi mənaya da malik ola bilər. Bu halda “torlamaq” feli daha çox əhatə etmə, örtmə, qorumalı olmaq kimi konnotasiyalar daşıyır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Balıqçı gölə torlamağa getdi.
- Bağban tərəvəz bağını quşlardan qorumaq üçün torladı.
- Pəncərəni nazik bir pərdə ilə torladı.
- Qaranlıq qapıdan içəri doğru baxdıqda, otaq sanki bir pərdə ilə torlanmışdı.
- Yuxarıdan aşağıya doğru qalın bir duman, bütün şəhəri torlamışdı.
Beləliklə, “torlamaq” felinin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsasında örtmək, əhatə etmək, qapamaq və ya hədəfi ələ keçirmək kimi ümumi bir məna yatar.