Tutmalı sifəti, əsasən "tutma" sözünün ikinci mənasından irəli gələrək, tez-tez epileptik tutmalara (və ya digər növ tutmalara, məsələn, histerik tutma) məruz qalan şəxsi ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izah kifayət qədər dəqiq olmasa da, əslində daha geniş məna kəsb edir. "Tutma" sözünün ikinci mənası, həm fiziki, həm də psixoloji əsaslı ani və nəzarətsiz hərəkətləri əhatə edir. Beləliklə, "tutmalı" olan bir şəxs yalnız epilepsiya xəstəliyinə tutulan şəxs deyil, həm də müəyyən stress vəziyyətlərində, qəfil emosiyaların təsiri altında nəzarətsiz hərəkətlər edən, huşunu itirməyə yaxın və ya hətta qısa müddətli huşsuzluq keçirən bir insan ola bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "tutmaq" felindən törəmə olduğunu görərik. "Tutmaq" felinin çoxlu sayda mənaları var: bir şeyi ələ almaq, tutqunlaşmaq, yapışmaq, tutarlı olmaq, həbs etmək və s. Ancaq "tutmalı" sifəti yalnız "tutma"nın xəstəlik növü kimi baş verən ani və istənilməyən fiziki və ya psixoloji reaksiyaları ifadə edən mənası ilə əlaqəlidir. Beləliklə, "tutmalı qoca" ifadəsi qocanın tez-tez tutma növü xəstəliklərə, və ya nəzarətsiz reaksiyalara məruz qalmasını bildirir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qoca çox tutmalı idi, ona görə də həkimə müraciət etməli idi.
- Uşaq qəfil stressə düşəndə tutmalı olardı.
- Xəstəliyin ağırlaşması ilə birlikdə, tutmalı hallar daha tez-tez baş verirdi.
Göründüyü kimi, "tutmalı" sifəti müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilsə də, hər zaman nəzarətsiz, ani və istənilməyən fiziki və ya psixi reaksiyaların təkrarlanan xarakterini ifadə edir. Bu sifətin daha aydın və dəqiq anlaşılması üçün onun mənasını kontekstə uyğun olaraq dəqiqləşdirmək lazımdır.