izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tütün (Nicotiana tabacum) quşüzümü (Solanaceae) fəsiləsinə aid, yarpaqlarında nikotin adlı alkaloid olan bir bitkidir. Bu bitkinin əsas xüsusiyyəti yarpaqlarının qurudulduqdan sonra siqaret, pipo, nərgilə və digər tütün məmulatlarının istehsalında istifadə edilməsidir. Tütün bitkisi hündürlüyü 1-3 metrə çatan, dallı və ya az dallı bir gövdəyə malikdir. Yarpaqları iri, yumurtavari və ya lansetvari, tamkənarlı və ya dişli olur. Çiçəkləri borucuqvari, ağ, çəhrayı, qırmızı və ya yaşıl rəngdə ola bilər.

Tütünün mədəniyyəti çox qədimdir. Mənşəyi Cənubi Amerikanın And dağları ərazisidir. Avropada XVI əsrdən etibarən geniş yayılmış, sonradan dünyanın müxtəlif ölkələrində əkilməyə başlanmışdır. Tütün əkinçiliyi iqtisadi cəhətdən böyük əhəmiyyətə malikdir, lakin eyni zamanda sağlamlıq üçün ciddi təhlükələr yaradır. Tütün məmulatlarının istifadəsi xərçəng, ürək-damar xəstəlikləri, tənəffüs sistemi xəstəlikləri və digər ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olur.

Dilçilik baxımından "tütün" sözü Azərbaycan dilinə portuqal dilindən (tabaco) keçmişdir. Portuqal dilinə isə Karib adalarının yerli dillərindən daxil olmuşdur. Sözün etimologiyası dəqiq bilinməsə də, müxtəlif fərziyyələr mövcuddur. "Tütün" sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənir: "tütün əkmək", "tütün yığımı", "tütün zəmisi", "tütün qurudulması", "tütün məmulatları", "tütün çəkmək" kimi ifadələr dilin gündəlik leksikasında geniş istifadə olunur. Bu ifadələr tütün bitkisinin əkinindən, emalından və istifadəsindən bəhs edir.

Qeyd etmək lazımdır ki, tütünün müxtəlif növləri mövcuddur. Bu növlər yarpaqlarının ölçüsü, rəngi, nikotin miqdarı və digər xüsusiyyətlərinə görə bir-birindən fərqlənir. Tütünün müxtəlif növləri siqaret, pipo, nərgilə və digər tütün məmulatlarının istehsalında istifadə olunur, həmçinin bəzi ölkələrdə dərman kimi də tətbiq olunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz