Abdəstxana (fars. ədəbiyyatından) — köhnəlmiş bir sözdür və əsasən qədim və ya klassik Azərbaycan ədəbiyyatında rast gəlinir. Müasir Azərbaycan dilində "ayaqyolu" sözü ilə eynimənalıdır və təmizlik mərasimləri üçün nəzərdə tutulmuş, su ilə təmin olunmuş, adətən də özəl bir otaq və ya kiçik bir bina deməkdir.
Əvvəllər, xüsusilə də məscidlər, hamamlar və ya varlı ailələrin evlərində, abdəst almaq üçün ayrıca ayrılmış, su qabları və ya çeşmələrlə təchiz olunmuş yerlər mövcud idi. Bu yerlərə "abdəstxana" deyilirdi. Bu söz, müsəlmanların namaz qılmaqdan əvvəl əllərini, üzünü, qollarını və ayaqlarını yuyaraq təmizlənmək ənənəsinə bağlıdır. Beləliklə, abdəstxana sadəcə bir otaq deyil, dini bir ənənənin təcəssümüdür.
Lüğətlərdə "ayaqyolu" ilə sinonim olaraq göstərilməsinə baxmayaraq, "abdəstxana" sözü daha rəsmi və tarixi bir kontekstdə istifadə olunurdu. "Ayaqyolu" daha çox gündəlik həyatda, adi bir tualet kimi qəbul olunarkən, "abdəstxana" sözündə dini mərasimlərə və təmizliyə olan əhəmiyyət daha çox önə çıxır. Beləliklə, bu iki sözün mənaları arasında incə bir fərq var.
Müasir dilin inkişafı ilə yanaşı "abdəstxana" sözünün istifadəsi azalıb və əksər hallarda "ayaqyolu" və ya "tualet" sözləri ilə əvəz olunur. Ancaq klassik əsərləri oxuyarkən və ya tarixi kontekstlərdə bu sözlə qarşılaşmaq mümkündür. Ona görə də "abdəstxana" sözünün mənasını bilmək, Azərbaycan dilinin tarixi inkişafını və mədəniyyətini daha dərindən anlamaq üçün vacibdir.