izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Abiogenez termini, canlıların cansız maddədən öz-özünə, təbii proseslər nəticəsində yaranması ideyasını ifadə edir. Bu, əslində, həyatın mənşəyinə dair qədim bir nəzəriyyədir və uzun müddət elmi dairələrdə müzakirə mövzusu olmuşdur. Keçmişdə, həyatın necə yaranması barədə elmi əsaslı izah olmadığı üçün, abiogenez bir çox fəlsəfi və dini baxış üçün əsas təşkil edirdi. Aristotel kimi qədim filosoflar da bu fikri dəstəkləyirdilər.

Lakin müasir elmin inkişafı ilə abiogenez nəzəriyyəsi öz aktuallığını qismən itirmişdir. Müasir biologiya, həyatın yalnız mövcud canlılardan törəməsi prinsipinə əsaslanır (biogenez). Yəni, bir canlı hüceyrənin başqa bir canlı hüceyrədən əmələ gəldiyi fikri üstünlük təşkil edir. Bu prinsip "Omnis cellula e cellula" – "Hər hüceyrə hüceyrədən əmələ gəlir" deyimində öz əksini tapır.

Ancaq bu, abiogenez konsepsiyasının tamamilə yanlış olduğunu demək deyil. Həyatın necə yarandığı sualına cavab verməsə də, abiogenez, cansız maddədən sadə üzvi birləşmələrin yaranması proseslərinə işarə edir. Müasir elmi tədqiqatlar, ilk Yer kürəsinin şəraitində, elektrik boşalmaları və ya ultrabənövşəyi şüalanma kimi amillərin təsiri ilə, cansız maddədən sadə amin turşuları və nukleotidlər kimi üzvi molekulların əmələ gələ biləcəyini göstərir. Bu, həyatın mənşəyinin tam olmasa da, ilk addımlarını izah edə bilər.

Beləliklə, abiogenez həyatın cansız maddədən birbaşa "qəflətən" yaranması deyil, daha çox həyatın mənşəyinə dair qədim bir fikirdir ki, bu fikir müasir elmi kontekstdə yenidən qiymətləndirilərək, həyatın əmələ gəlməsinə gətirib çıxaran kompleks kimyəvi prosesləri anlamağa kömək edir. Müasir elmi tədqiqatlar həyatın mənşəyini açıqlamaq üçün abiogenezin bəzi aspektlərindən istifadə edərək, bu mürəkkəb prosesin daha aydın təsvirini verməyə çalışır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz