Açıqlama sözü, "açıqlandırmaq" felindən törəmiş bir isimdir. Əsas mənası, bir şeyin gizli, qaranlıq, anlaşılmaz tərəflərinin aydınlaşdırılması, açıq və dəqiq şəkildə ifadə edilməsidir. Yəni, qaranlıq nöqtələri aradan qaldırmaq, məlumata aydınlıq gətirmək, hər şeyi başa düşülən hala salmaq deməkdir. Bu aydınlaşdırma müxtəlif üsullarla – sadə və anlaşıqlı dillə izah etmək, sübutlar təqdim etmək, dəlillər gətirmək və s. – həyata keçirilə bilər.
Açıqlama sadəcə faktların təqdimindən ibarət deyil; o, həm də müəyyən bir hadisənin, vəziyyətin, fikrin və ya mövqenin dərk edilməsinə kömək edir. Açıqlamada əsas məqsəd qarşı tərəfin suallarına cavab vermək, şübhələri aradan qaldırmaq və anlayışı təmin etməkdir. Bu mənada, aydın bir şəkildə ifadə edilməsi əsas rol oynayır. Qeyri-dəqiq, qarışıq və ya qeyri-müəyyən bir açıqlama öz məqsədinə çatmayacaqdır.
Müxtəlif sahələrdə "açıqlama" sözü fərqli kontekstlərdə istifadə olunur. Məsələn, elmdə bir nəzəriyyənin açıqlanması, hüquqda bir qanunun açıqlanması, tarixdə bir hadisənin açıqlanması kimi. Hər bir halda, əsas məqsəd mövzunu daha aydın və dəqiq şəkildə başa düşməkdir. Həmçinin, incəsənətdə də "açıqlama" anlayışı əsər haqqında düşüncələrin və duyğuların ifadə edilməsi mənasında işlədilə bilər. Bir rəssamın əsərinin açıqlaması, musiqiçinin əsərinin açıqlaması və ya ədəbi əsərin açıqlanması kimi.
Nəticə olaraq, "açıqlama" yalnız bir şeyin ifadə edilməsi deyil, həm də başqalarının anlayışını təmin etmək üçün düşünülmüş, qurulmuş və aydın bir şəkildə təqdim edilməsidir. Bu, həm də müəyyən bir mövzunun dərinliyini və mürəkkəbliyini göstərən, onun müxtəlif tərəflərini əhatə edən bir prosesdir.