Acıqlanmaq – Bu söz, Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir duyğunu, qəzəbi, hirslənməni ifadə edir. Sadəcə “acığı tutmaq”dan daha çox, içində qaynayıb-qarışan, bəzən nəzarətdən çıxmaq üzrə olan bir əsəbiliyi, hiddəti təsvir edir. Acıqlanma, daxili bir təzyiq kimi, özünü müxtəlif şəkildə göstərə bilər: səs tonundakı dəyişikliklərdən, bədən dilindən tutmuş, hərəkətlərə və hətta sözlü-fiziki hücuma qədər.
Acıqlanmanın səbəbləri çox müxtəlifdir. Kiçik bir narahatlıqdan tutmuş, böyük bir haqsızlığa qədər hər şey insanı acıqlandıra bilər. Bu hissin gücü və təzahür forması isə fərdin xasiyyətindən, təcrübələrindən və hadisənin əhəmiyyətindən asılıdır. Məsələn, bir insanın bir şeyə görə çox acıqlanması, başqasının eyni hadisəyə qarşı tamamilə fərqli reaksiya verməsi mümkündür. Bu da acıqlanmanın subyektiv bir duyğu olduğunu göstərir.
Lüğətdə verilən “Hər şey üçün adam acıqlanmaz” ifadəsi də bu subyektivliyi vurğulayır. Acıqlanma, həmişə məntiqi və əsaslı bir səbəbə əsaslanmır. Bəzən yığılmış stresin, yorğunluğun, ya da daxili narahatlığın bir nəticəsi olaraq ortaya çıxa bilər. Ona görə də acıqlanmanın səbəbini anlamaq, özünü və ətrafındakıları daha yaxşı başa düşmək üçün vacibdir.
Nəhayət, “Nəbi bərk acıqlanmışdı” kimi bir ifadə, acıqlanmanın intensivliyini və dərəcəsini göstərmək üçün işlənir. “Bərk” sözü, acıqlanmanın qüvvətini, nə qədər şiddətli və əsəbi olduğunu vurğulayır. Beləliklə, “acıqlanmaq” sözü, sadəcə bir duyğunu ifadə etməkdən daha çox, insan psixologiyasının mürəkkəb bir tərəfini əks etdirir.