Adamayovuşmazlıq sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında insanın sosial əlaqələrdən uzaqlaşma meylinin, cəmiyyətdən təcrid olunma istəyinin və ya bu meylin təzahür etdiyi xarakter xüsusiyyətlərinin ifadəsidir. Sadəcə "adamdan qaçmaq" deyil, daha çox mürəkkəb bir psixoloji və sosial fenomeni əks etdirir.
Bu hal, fərdin özünü cəmiyyətdən kənarda, təcrid olunmuş hiss etməsi ilə bağlı ola bilər. İctimai təzyiqlərdən, gözləntilərdən və ya münasibətlərdən yorulma, sosial qarşılıqlı əlaqələrin yaratdığı stressdən qaçma cəhdi olaraq da başa düşülə bilər. Adamayovuşmazlıq, insanın öz daxili dünyasına çəkilməsi, özünü ifadə etməkdən çəkinməsi, yaxınlığa qarşı müqavimət göstərməsi ilə müşayiət oluna bilər.
Lüğətdə qeyd olunan qaraqabaqlıq, qanısoyuqluq, mızılıq kimi əlavə xüsusiyyətlər, adamayovuşmazlığın zahiri təzahürlərini göstərir. Qaraqabaqlıq, ətraf aləmə qarşı laqeydliyi və distantlığı, qanısoyuqluq isə duyğuların ifadəsində sərtliyi və səthi təsirsizliyi bildirir. Mızılıq isə kəskin, hətta aqressiv reaksiyalarla özünü göstərən bir növ müdafiə mexanizmi kimi başa düşülə bilər.
Adamayovuşmazlığın səbəbləri müxtəlif ola bilər: psixoloji travmalar, sosial təcrid, inamsızlıq, şəxsiyyətin özünəməxsus xüsusiyyətləri və s. Bu halın müalicəsi isə fərdin psixoloji vəziyyətinin dəqiq müəyyən edilməsini və müvafiq psixoloji dəstəyi tələb edir. Adamayovuşmazlıq sadəcə bir "xasiyyət" olaraq deyil, mürəkkəb bir psixoloji vəziyyət olaraq dərk edilməli və həssaslıqla yanaşılmalıdır.