Ağılamaq felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası "ağı vermək, zəhərləmək" olsa da, bu tərif bir qədər quru və məhduddur. Daha geniş və dəqiq bir izah vermək üçün tarixi kontekstinə, məcazi mənalarına və istifadə sahələrinə toxunmaq lazımdır.
Əvvəla, "ağılamaq" sözündəki "ağı" termini qədim türkcədə "zehin, ağıl, düşüncə" mənalarını ifadə edir. Buna görə də, sözün birbaşa mənası "zehinə, düşüncəyə təsir etmək, pozmaq" kimi də anlaşılıla bilər. Bu təsir, fiziki zəhərlənmə yolu ilə olduğu kimi, psixoloji təzyiq, sehr, sehrbazlıq və ya başqa manipulyativ üsullar vasitəsilə də ola bilər. Beləliklə, "ağılamaq" sadəcə zəhərləməyi deyil, həm də şüurun dəyişdirilməsi, fikirlərin manipulyasiyası və ya ağılın zəiflədilməsi kimi prosesləri də əhatə edə bilər.
Tarixi mənbələrə əsasən, "ağılamaq" sözü daha çox xalq ədəbiyyatında və nağıllarda rast gəlinir. Burada sehrbazlar, cadugərlər və ya pis niyyətli qüvvələr qurbanlarını "ağılamaq"la zəiflədir, onların iradəsini ələ keçirir və ya istədikləri kimi idarə edirlər. Beləliklə, sözün mənası mifoloji və folklorik kontekstlə sıx bağlıdır.
Müasir Azərbaycan dilində istifadə tezliyi az olsa da, "ağılamaq" sözü məcazi mənada da işlədilə bilər. Məsələn, kimsənin düşüncəsini qarışdıran, qərar vermə qabiliyyətini zəiflədən bir vəziyyəti təsvir etmək üçün "Onu ağıladılar" kimi ifadələr işlədilə bilər. Bu mənada, söz daha çox psixoloji təsirləri ifadə edir.
Yekun olaraq, "ağılamaq" sözünün sadəcə "zəhərləmək" kimi tərifi onun əsl mənasını tam əks etdirmir. Daha dəqiq tərif "ağıl və düşüncəyə təsir göstərmək, zəhərləmək, manipulyasiya etmək, şüuru dəyişdirmək" kimi verilməlidir. Sözün tarixi kontekstinə, folklorik köklərinə və məcazi mənalarına toxunmaq onun daha dolğun və maraqlı şəkildə anlaşıla bilməsinə imkan yaradır.