Axçasız sözü Azərbaycan dilində "ağcasız", yəni "ağca qoyun olmayan" mənasını verir. Lüğətlərdə sadəcə "ağcasız" kimi qeyd olunsa da, bu sözün daha geniş bir məna spektrini əhatə etdiyini demək olar.
Əslində, "axçasız" sözü yalnız qoyun sürüsünün tərkibində ağca qoyun olmaması ilə məhdudlaşmır. Daha geniş mənada, hər hansı bir yerdə, vəziyyətdə, ya da qrupda nəsə əskik, çatışmayan, istənilən keyfiyyətə malik olmayan, ya da seçilən bir xüsusiyyəti olmayan mənasını da ifadə edə bilər. Məsələn, bir bağda axçasız (ağca çiçəksiz) və ya bir yığın qələmdə axçasız (qırmızı qələmsizin) olduğunu deyə bilərik. Bu söz, ümumi vəziyyətdə əskikliyi, dəyərsizliyi ifadə etmək üçün də istifadə oluna bilər.
Maraqlı bir tərəfi də odur ki, "axçasız" sözünün istifadəsi, kontekstdən asılı olaraq, həm müsbət, həm də mənfi bir rəng qazana bilər. Məsələn, "axçasız bir ev" ifadəsi sadəliyi, təmizliyi bildirə bilər, amma "axçasız bir həyat" ifadəsi kasıblığı, əksikliyi ifadə edər.
Beləliklə, "axçasız" sözünün mənası sadəcə "ağcasız" olmaqla kifayətlənmir; daha çox bir məcaz ifadədir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edir. Bu da sözün dilin zənginliyinə və ifadə imkanlarının genişliyinə töhfəsini göstərir.