Axşamlıq sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus bir yer tutur. Əsasən "axşama aid olan", "axşam baş verən" və ya "axşam üçün nəzərdə tutulan" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə iki məna qeyd olunsa da, bu sözün daha geniş kontekstlərə malik olduğunu görmək mümkündür.
Birinci mənası, əsasən günün axşam hissəsi ilə əlaqəli işlərə, hadisələrə, vəzifələrə istinad edir. Məsələn, "Axşamlıq heç bir işim qalmamışdır" cümləsində "axşamlıq" sözü günün axşam hissəsində tamamlanması lazım olan və artıq bitmiş bütün işləri əhatə edir. Bu mənada "axşam üçün", "axşamla əlaqəli" kimi ifadələrlə əvəz oluna bilər, ancaq "axşamlıq" sözü daha qısa və ifadəlidir.
İkinci mənası isə, "bir axşamlıq" ifadəsi ilə təmsil olunur və "bir axşama (gecəyə) kifayət edən", "bir axşam üçün nəzərdə tutulan" mənasını verir. Məsələn, "bir axşamlıq əyləncə", "bir axşamlıq qonaqlıq" ifadələri həmin axşam üçün nəzərdə tutulmuş, o axşam bitən əyləncə və ya qonaqlığı bildirir. Bu mənada, müvəqqəti, qısamüddətli bir hadisəni ifadə etmək üçün istifadə olunur.
Maraqlı bir tərəfi də "axşamlıq" sözünün emosional yüklənməsidir. "Axşamlıq iş" demək, sadəcə bir işin axşam baş verəcəyini deyil, həm də həmin işin gün ərzində görülməyən, axşama qalmış bir iş olduğu və bəlkə də bir qədər təxirə salınmış olduğu təəssüratını yaradır. Bu, sözün mənasına əlavə bir çalar verir.
Yekun olaraq, "axşamlıq" sözünün sadə görünüşünə baxmayaraq, zəngin semantik potensiala malik olduğunu, müxtəlif kontekstlərə uyğunlaşa bildiyini və cümlələrə əlavə emosional rəng qata bildiyini söyləmək olar.