Axtarış sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "axtarma işi, kəşfiyyat" kimi izah olunsa da, mənası daha geniş və çoxcəhətlidir. Sadəcə bir şeyin tapılması prosesi deyil, daha dərin bir məna daşıyır.
Birinci mənası, həqiqətən də, fiziki və ya mənəvi bir şeyin tapılması üçün sistemli bir axtarış prosesidir. Misal olaraq, neft axtarışı, itmiş bir əşyanın axtarışı, ya da bir məlumatın axtarışı göstərilə bilər. Bu, həm elmi tədqiqatlar, həm də gündəlik həyatın ayrılmaz bir hissəsidir. Neft axtarışı dəstəsinin fəaliyyəti, bu mənanın ən aydın nümunəsidir: ərazinin araşdırılması, geoloji tədqiqatlar, texnoloji avadanlıqlardan istifadə edərək neft yataqlarının aşkarlanması.
İkinci mənası isə, daha metaforik və genişdir: bir şeyin, bir yolun, bir çarənin axtarışı. Bu, hədəfə çatmaq üçün bir strategiyanın, bir həllin axtarılmasını ifadə edir. Məsələn, həyatda uğura aparan yolun axtarışı, münasibətlərdəki problemlərin həlli üçün axtarış, ya da bilik və müdrikliyin axtarışı bu kateqoriyaya aiddir. Lüğətdə verilən “[Əli] sabit fikrə malik deyildi” misalında, Əlinin həyatında məqsəd və istiqamət axtarışında olduğunu, sabit bir mövqe tutmadığını ifadə edir.
Ümumiləşdirərək deyə bilərik ki, "axtarış" sözü, həm konkret bir prosesi (fiziki axtarış), həm də abstrakt bir durumu (məqsəd, həll axtarışı) ifadə edə bilir. Bu sözün istifadə edildiyi kontekstdən asılı olaraq mənası dəyişir, lakin əsasında həmişə bir şeyin tapılması, aşkarlanması və ya əldə edilməsi üçün səy göstərilməsi fikri dayanır.