Alabuğa (lat. Chiroptera) — məməlilər sinfinə aid heyvan dəstəsi. "Alabuğa" sözü, əsasən, gecə həyat tərzi keçirən və qaranlıqda yaxşı yönələn bu canlıların görünüşü ilə bağlıdır. Onların qanadları əslində dəyişmiş ön ətraflarıdır və bu qanadlarla uçmağı bacarırlar. "Ala" ön şəkilçisi rənglə bağlı olsa da, bu halda daha çox "çevik", "sürətli" mənasında işlənir.
Alabuğaların ən diqqətçəkən xüsusiyyəti, əlbəttə, uçuş qabiliyyətləridir. Bu qabiliyyət onlara müxtəlif ekoloji nişlərdə yaşamaq imkanı verir. Dünyanın müxtəlif regionlarında, tropik meşələrdən tutmuş səhralara qədər geniş yayılmışlar. Müxtəlif növləri müxtəlif qidalanma üsullarına malikdir: bəziləri həşəratlarla, bəziləri isə meyvələrlə, nektarlarla və ya hətta kiçik onurğalılarla qidalanırlar. Bəzi növlər hətta balıq ovlayır.
Alabuğalar haqqında maraqlı faktlar: Onların əksəriyyəti gecə aktivdir və ekolkatsiya vasitəsi ilə ətraf mühit haqqında məlumat əldə edirlər. Bu, yüksək tezlikli səslərin ətrafdakı əşyalardan əks olunması prinsipinə əsaslanır. Alabuğaların gözləri zəif inkişaf etmiş olsa da, ekolkatsiya onların gecə qaranlığında hətta çox kiçik həşəratları belə aşkar etmələrinə imkan verir. Bundan əlavə, alabuğaların müxtəlif ölçüləri və formaları var. Ən kiçik alabuğa növləri arının ölçüsündə, ən böyükləri isə qartal qədər böyük ola bilər.
Qısacası, "ala buğa" adı ilə sadəcə qanadlı bir cücü kimi təqdim edilən bu canlılar, əslində, təbiətin çox maraqlı və mürəkkəb yaradılışlarından biridir. Onların uçuş qabiliyyəti, ekolkatsiya sistemləri və müxtəlif ekoloji uyğunlaşmaları onları heyvanlar aləmində xüsusi bir yerə sahib edir.