Aləm (ər. عالم) sözü Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir termindir. Əsasən "kainat", "dünya" və "yer üzü" mənalarında işlənir. Lakin bu təriflər aləmin sonsuzluğunu, mürəkkəbliyini və çoxcəhətliliyin tam əks etdirə bilmir.
Daha dəqiq ifadə etmək üçün aləmi, məkan və zamanın sonsuzluğunda mövcud olan hər şeyin – ulduzlar, planetlər, qalaktikalar, canlılar, enerji formaları və hətta bizim dərk edə bilmədiyimiz gerçəkliklərin – ümumi məcmusudur. Bu, yalnız fiziki varlıqları deyil, həmçinin mənəvi, metafiziki və abstrak konsepsiyaları da özündə ehtiva edir. İnsan düşüncəsi üçün qavranılmaz qədər geniş və dərin bir anlayışdır.
Misal olaraq, "qış günü qurtarmaqda idi, üfüqlərdən qatı bir qaranlıq aləmə yayılırdı" cümləsində "aləm" sözü, yalnız fiziki məkanı (yer üzünü) deyil, həm də qaranlığın geniş yayılma hissi, onun hər şeyi bürüyən təsirini ifadə edir. Bu, aləmin obyektiv reallıqdan kənara çıxaraq, subyektiv hissləri də əhatə edə biləcəyini göstərir.
Fərqli mədəniyyətlərdə aləm anlayışı fərqli şəkildə qavranılır və təfsir olunur. Bəzi inanclarda aləm ilahi bir varlığın yaratdığı və idarə etdiyi bir sistem kimi qəbul edilir, digərlərində isə təkamül prosesinin nəticəsi olaraq yaranmış, öz-özünü idarə edən bir sistem kimi təsəvvür olunur. Beləliklə, aləm anlayışı həm elmi, həm də fəlsəfi, dini və bədii baxımdan çoxşaxəli bir mövzudur və daim araşdırma və təfəkkür obyekti olaraq qalır.