Alışdırılmaq₂

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Alışdırılmaq (məch.) – Bu söz, bir varlığın yeni bir vəziyyətə, mühitə və ya davranış qaydalarına uyğunlaşdırılması prosesini ifadə edir. Bu proses, müxtəlif üsullar vasitəsilə, məqsədyönlü şəkildə həyata keçirilir və nəticədə həmin varlıq yeni şəraitdə normal fəaliyyət göstərməyə başlayır.

Birinci məna (Öyrədilmək, öyrəndirilmək, vərdiş olmasına səbəb olmaq) alışdırılmanın əsas məğzini əks etdirir. Bu, bir heyvanın, insanın və ya hətta sistemin müəyyən bacarıqları, bilikləri və davranış nümunələrini qəbul etməsi üçün sistematik bir təlim prosesini nəzərdə tutur. Məsələn, bir itin əmrlərə itaət etməsi üçün alışdırılması, bir uşağın yazı yazmağı öyrənməsi üçün alışdırılması və ya bir kompüter proqramının istifadəçi tələblərinə uyğunlaşdırılması bunun bariz nümunəsidir. Bu proses təkrarlama, mükafatlandırma və cəzalandırma kimi texnikaları əhatə edə bilər. "Dadandırılmaq" ifadəsi isə alışdırılmanın daha incə, daha zərif və tədricən həyata keçirilən bir formasını ifadə edir.

İkinci məna (Əhliləşdirilmək, ələ öyrədilmək) isə alışdırılmanın daha çox vəhşi təbiətli canlılar kontekstində istifadə olunan bir tərəfini vurğulayır. Bu, əvvəllər insan təsirinə məruz qalmamış və ya insanlarla qarşılıqlı əlaqədə olmayan canlıların insanla yaşamağa uyğunlaşdırılmasını, onların insanlara etibar etmələrini və əmrə tabe olmalarını təmin etmək məqsədilə aparılan bir prosesdir. Misal olaraq, atların, itlərin və ya quşların əhliləşdirilməsini göstərmək olar. Bu proses nəsillər boyu davam edən seçmə və təlim üsullarından istifadə etməklə həyata keçirilir və nəticədə vəhşi təbiətli canlıların təbii davranışlarında əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb olur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz