Aliməkan sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus bir yer tutur. Ərəb mənşəli olan bu sifət, köhnə və klassik üslubda daha çox işlənən bir termindir. Sadəcə "aliməqam" (yüksək məqamlı, nüfuzlu alim) mənasını verməkdən daha çox, bir insanın elm sahəsindəki üstünlüyünü, nadir bilik və bacarığını, eləcə də ictimai həyatda tutduğu mövqenin nəcibliyini və əhəmiyyətini ifadə edir.
Aliməkan sadəcə elmə sahib olan şəxsi deyil, həm də bu elmi öz həyatına, əməllərinə və davranışlarına tətbiq edən, biliyini başqalarına öyrədən, insanlığa xidmət edən bir şəxsiyyəti təsvir edir. O, sadəcə kitablarda yazılı olanları bilən deyil, həm də həyatı dərk etmiş, dünyaya fərqli bir baxış bucağı qazanmış bir insandır. Bu mənada, aliməkan sözü, bir insanın intellektual gücünün yalnız miqdarını deyil, həm də keyfiyyətini, təsir gücünü və əhəmiyyətini vurğulayır.
Tarixi mənbələrə nəzər salsaq, görərik ki, "aliməkan" adı əsasən dərin dini biliyə, geniş fəlsəfi dünyagörüşünə və yüksək əxlaqi keyfiyyətlərə malik olan şəxslərə verilmişdir. Bu termin, sadəcə bir ünvan deyil, həm də bir məsuliyyət, bir vəzifə ifadə edir. Çünki aliməkanlar cəmiyyətin intellektual və mənəvi inkişafında mühüm rol oynamış, fikirləri və əməlləri ilə dövrünə təsir göstərmiş şəxsiyyətlərdir.
Beləliklə, "aliməkan" sözü, sadə bir tərifə sığmayan, dərin məna və çalarlar daşıyan, zəngin bir mədəni irsimizin tərkib hissəsi olan bir termindir. Onun mənasını tam olaraq anlamaq üçün, sadəcə lüğətlərə deyil, həm də tarixi kontekstlərə, mədəni dəyərlərə və bu sözün işləndiyi ədəbi nümunələrə müraciət etmək lazımdır.