İllik itki gözləntisi (ALE) bir sistemdə və ya əməliyyatda bir il ərzində baş verə biləcək ümumi itkinin qiymətləndirilməsidir. Bu, müəyyən bir hadisənin baş vermə ehtimalının və bu hadisənin yaratdığı potensial itkinin məhsuludur.
İzah:
ALE hesablanması risklərin idarə olunmasında mühüm rol oynayır. Müəssisələr ALE-dən istifadə edərək potensial zərərləri qiymətləndirə, risklərin prioritetləşdirilməsini həyata keçirə və risklərin azaldılması üçün müvafiq tədbirlər görə bilərlər. ALE hesablamaları, təhlükəsizlik tədbirlərinin maliyyə cəhətdən səmərəliliyinin müəyyən edilməsinə də kömək edir.
Hesablama Formulu:
ALE ümumiyyətlə aşağıdakı formula ilə hesablanır:
ALE = SLE x ARO
- SLE (Single Loss Expectancy): Tək itkinin gözləntisi. Bir hadisənin baş verməsi nəticəsində yaranan ortalama itkinin miqdarıdır.
- ARO (Annualized Rate of Occurrence): İllik başvermə tezliyi. Müəyyən bir hadisənin bir il ərzində baş vermə ehtimalıdır.
İstifadə Sahələri:
- İnformasiya təhlükəsizliyi: İnformasiya sistemlərinin təhlükəsizlik risklərinin qiymətləndirilməsi və mühafizə strategiyalarının hazırlanması.
- Maliyyə risklərinin idarə edilməsi: Potensial maliyyə itkilərinin qiymətləndirilməsi və risklərin azaldılması üçün tədbirlərin planlaşdırılması.
- Sığorta: Sığorta risklərinin qiymətləndirilməsi və sığorta haqlarının müəyyən edilməsi.
- Biznes davamlılığı: Biznes əməliyyatlarının fasiləsizliyinin təmin edilməsi üçün risklərin qiymətləndirilməsi və ehtiyat planlarının hazırlanması.
Əlaqəli Terminlər:
SLE (Single Loss Expectancy), ARO (Annualized Rate of Occurrence), Risk qiymətləndirmə, Risk idarəetmə