Mənası: Bot − istifadəçinin kompüterində onun xəbəri olmadan gizli quraşdırılan və bədniyyətliyə yoluxmuş kompüterin resurslarından istifadə etməklə müəyyən əməliyyatlar yerinə yetirən proqram.
Termin haqqında ətraflı məlumat
Botlar, adətən, zərərli proqram təminatı kimi təsnif edilir və istifadəçinin razılığı olmadan kompüter sisteminə daxil olur. Onlar müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilə bilər, məsələn, şəxsi məlumatların oğurlanması, spam göndərilməsi, DDoS hücumlarının təşkili və ya digər zərərli fəaliyyətlər. Botlar, adətən, daha böyük bir botnetin bir hissəsidir, yəni nəzarət altında olan bir çox yoluxmuş kompüter şəbəkəsidir. Bu şəbəkə vasitəsilə hücumlar daha güclü və təsirli olur.
Botların növləri
- Spam botları: Kütləvi miqdarda istənməyən elektron poçt və ya mesaj göndərmək üçün istifadə olunur.
- DDoS botları: Bir veb sayt və ya serverə həddindən artıq trafik göndərərək onu bağlamaq üçün istifadə olunur.
- Kəşfiyyat botları: Məlumat toplamaq və hədəf sistemləri haqqında məlumat əldə etmək üçün istifadə olunur.
- Məlumat oğurlayan botlar: Şəxsi məlumatlar, kredit kartı məlumatları və digər həssas məlumatları oğurlamaq üçün istifadə olunur.
- Çat botları: Sosial media platformaları və ya mesajlaşma tətbiqlərində avtomatik cavablar göndərən və ya qarşılıqlı əlaqə quran proqramlardır (bu növ botlar həmişə zərərli deyildir, bəzi hallarda faydalı xidmətlər göstərir).
İstifadə sahələri
Bot termini əsasən kompüter elmləri, kiber təhlükəsizlik və informasiya texnologiyaları sahələrində istifadə olunur. Lakin, "bot" termini, həmçinin, sosial media platformalarında avtomatik hesablar üçün də istifadə olunur. Bu botlar, bəzən, marketinq və ya reklam məqsədləri üçün istifadə edilə bilər, lakin bəzi hallarda saxta fəaliyyətlər üçün də istifadə olunur.
Müdafiə tədbirləri
Botlardan qorunmaq üçün antivirus proqram təminatı, firewall və digər kiber təhlükəsizlik vasitələrindən istifadə edilməlidir. Bundan əlavə, şübhəli veb saytlar və elektron poçt mesajlarına diqqət etmək və şübhəli əlaqələrdən çəkinmək vacibdir.