Mənası: Surətçıxarmadan qorunma – səlahiyyət olmadan verilənlərin, proqram təminatının və ya sistem proqramlarının surətinin çıxarılmasını aşkarlamaq və ya əngəlləmək üçün tətbiq olunan texnologiyalar və üsulların ümumi adıdır.
İzah
Copy Protection, müəllif hüquqlarının qorunması və intellektual mülkiyyətin qanunsuz yayılmasının qarşısının alınması üçün istifadə olunan bir çox texnika və strategiyadan ibarətdir. Bu texnikalar həm fiziki, həm də rəqəmsal vasitələrdən istifadə edərək, surət çıxarmanın mümkünlüyünü məhdudlaşdırır və ya çətinləşdirir. Rəqəmsal mühitdə, copy protection, proqram təminatının, musiqi fayllarının, filmlərin və digər rəqəmsal məzmunun qanunsuz surət çıxarılmasını və yayılmasını əngəlləmək üçün istifadə olunur.
İstifadə Sahələri
- İnformatika və Proqram Təminatı: Proqram təminatının qanunsuz surətlərinin yayılmasının qarşısını almaq üçün geniş istifadə olunur. Bu, proqramın işləməsinin məhdudlaşdırılması, seriya nömrələrinin tətbiqi, şifrələmə texnologiyalarından istifadə və s. üsullarla həyata keçirilir.
- Multimedia: DVD, Blu-ray diskləri və rəqəmsal media fayllarının qanunsuz surətlərinin yayılmasının qarşısını almaq üçün istifadə olunur. Bu, şifrələmə, su nişanı və digər texnologiyalar vasitəsilə həyata keçirilir.
- Musiqi Sənayesi: Musiqi albomlarının və ayrı-ayrı mahnıların qanunsuz yayılmasının qarşısını almaq üçün istifadə olunur. Digital Rights Management (DRM) texnologiyaları bu sahədə geniş tətbiq olunur.
- Kino Sənayesi: Filmlərin qanunsuz surətlərinin yayılmasının qarşısını almaq üçün istifadə olunur. DRM və su nişanı texnologiyaları bu sahədə də tətbiq olunur.
- Nəşriyyat: Elektron kitabların və digər rəqəmsal nəşrlərin qanunsuz surətlərinin yayılmasının qarşısını almaq üçün istifadə olunur.
Copy Protection Texnikaları
- Şifrələmə
- Seriya nömrələri
- Su nişanı (Watermark)
- Digital Rights Management (DRM)
- Fiziki qoruma üsulları (məsələn, diskin dizaynı)
Copy Protection texnologiyaları daim inkişaf edir və qanunsuz surətlərin yaradılmasına qarşı mübarizədə əhəmiyyətli rol oynayır. Ancaq, copy protection texnologiyaları mükəmməl deyildir və həmişə effektiv deyil. Qanunsuz surətlərin yaradılması və yayılması ilə mübarizə davam edən bir prosesdir.