Mənası: Digital Rights Management - Rəqəmsal Hüquqların İdarə Edilməsi
Tərif
Drm (Digital Rights Management), rəqəmsal məzmunun yaradıcılarının və paylayıcılarının müəllif hüquqlarını qorumaq üçün istifadə olunan texnologiya və proseslərin ümumi adıdır. Bu texnologiyalar, rəqəmsal məzmunun (musiqi, film, proqram təminatı və s.) qanunsuz surətlənməsinin və yayılmasının qarşısını almaq məqsədi daşıyır. Drm sistemləri müxtəlif üsullardan istifadə edərək məzmuna girişə nəzarət edir və onun istifadəsini məhdudlaşdırır.
İstifadə Sahələri
- İnformasiya Texnologiyaları: Proqram təminatının, oyunların və digər rəqəmsal məhsulların qorunması üçün geniş istifadə olunur.
- Media və Əyləncə Sənayesi: Musiqi faylları, filmlər, televiziya proqramları və elektron kitabların qanunsuz yayılmasının qarşısını almaq üçün tətbiq olunur.
- Nəşriyyat: Elektron kitabların müəllif hüquqlarının qorunması və onların qanunsuz surətlənməsinin qarşısının alınması üçün istifadə olunur.
Drm Sistemlərinin Funksiyaları
- Şifrələmə: Məzmunun yalnız müəyyən istifadəçilər tərəfindən açıla bilməsi üçün şifrələnir.
- Su nişanı: Məzmuna gizli nişanlar əlavə edilir ki, qanunsuz surətlərin mənbəyini müəyyən etmək mümkün olsun.
- İstifadə məhdudiyyətləri: Məzmunun surətləndirilməsi, çap edilməsi, paylanması və ya digər əməliyyatlar məhdudlaşdırıla bilər.
- Lisenziyalaşdırma: Məzmunun istifadə hüquqları lisenziyalar vasitəsilə idarə olunur.
Əlavə Məlumat
Drm sistemləri həm müsbət, həm də mənfi cəhətləri ilə tanınır. Müsbət cəhətləri arasında müəllif hüquqlarının qorunması, yaradıcıların əsərlərinin qanunsuz istifadəsindən qorunması və qanuni distribyutorların mənfəətinin artırılması göstərilə bilər. Mənfi cəhətləri isə istifadəçi təcrübəsinin məhdudlaşdırılması, texnologiyanın mürəkkəbliyi və bəzi hallarda istifadəçilərin məzmuna girişində problemlər yarada bilməsi kimi göstərilə bilər.