Mənası: Verilənlərin təhrifi – kompüter sisteminə girişdən əvvəl və ya giriş zamanı verilənlərin şifrlənməsi
İzah
Data Diddling, kompüter sistemlərində və verilənlər bazalarında saxlanılan məlumatların qanunsuz və ya qeyri-qanuni şəkildə dəyişdirilməsi prosesidir. Bu dəyişikliklər məlumatların əsl mənasını pozmaq, sistemin işini pozmaq, saxta məlumatlar yaratmaq və ya qeyri-qanuni fəaliyyətləri gizlətmək məqsədi ilə həyata keçirilir. Data diddling, məlumatların fiziki olaraq dəyişdirilməsini deyil, daha çox onların məntiqi manipulyasiyasını əhatə edir.
Data Diddling növləri
- Giriş zamanı təhrif: Verilənlər sistemə daxil edilməzdən əvvəl dəyişdirilir. Məsələn, bir əməliyyatın məbləği gizlicə dəyişdirilə bilər.
- Çıxış zamanı təhrif: Verilənlər sistemdən çıxarıldıqdan sonra dəyişdirilir. Bu, adətən, hesabatların saxta hesablanması və ya saxta çıxışların yaradılması üçün istifadə olunur.
- Daxili təhrif: Verilənlər sistemin daxilində, məsələn, proqram təminatı vasitəsilə dəyişdirilir.
İstifadə sahələri
- Kompüter cinayətləri: Maliyyə fırıldaqçılığı, vergidən yayınma, kimlik oğurluğu və s.
- Kompüter təhlükəsizliyi: Data diddling hücumlarının aşkarlanması və qarşısının alınması üsullarının öyrənilməsi.
- Verilənlər bazası idarəetməsi: Verilənlərin bütövlüyünü qorumaq üçün tədbirlərin həyata keçirilməsi.
- Forensic computing (məhkəmə informatikası): Cinayət araşdırmalarında data diddling hadisələrinin təhlil edilməsi.
Qorunma üsulları
Data diddlingdən qorunmaq üçün aşağıdakı tədbirlər görülə bilər:
- Güclü giriş nəzarəti sistemlərinin tətbiqi
- Verilənlərin şifrlənməsi
- Verilənlərin bütövlüyünün yoxlanılması üçün audit izləməsi
- Əməliyyatların izlənməsi və loqlaşdırılması
- Əməkdaşların təlimi