Mənası: İmtinaya dayanıqlı sistem – komponentinin müəyyən funksiyanı yerinə yetirməkdən imtinası zamanı etibarlılığı saxlayan sistem.
İzah
Fail-safe (ingiliscədən tərcümədə "qəza zamanı etibarlılıq") termini, bir sistemin və ya komponentin işləmə qabiliyyətini qorumaq üçün, hətta onun bir və ya daha çox hissəsi uğursuz olduqda da, nəzərdə tutulan dizayn və həyata keçirilməni ifadə edir. Bu, sistemin tamamilə dayandırılması əvəzinə, təhlükəsiz və ya ən azı zərərsiz bir vəziyyətdə qalmasına imkan verir. Fail-safe sistemləri ümumiyyətlə ehtiyatlıq prinsipi əsasında qurulur və potensial problemlərin qarşısını almaq üçün əlavə təhlükəsizlik mexanizmləri daxil edir.
İstifadə sahələri
- Texnologiya: Kompüter sistemləri, avtomatika, aviasiya, kosmik sənaye və sənaye avadanlıqlarında geniş istifadə olunur. Məsələn, təyyarələrdəki mühərriklərin birinin sıradan çıxması halında, digər mühərriklərin işləməyə davam etməsi fail-safe prinsipinə əsaslanır.
- Sənaye: Sənaye proseslərinin idarə olunmasında, təhlükəli maddələrin istifadəsi ilə əlaqədar proseslərdə, texnoloji avadanlıqların işində, avadanlıqların nasazlığı zamanı potensial təhlükələrin minimuma endirilməsi üçün tətbiq olunur.
- Elektrik enerjisi: Elektrik enerjisi sistemlərində, elektrik kəsintilərinin və digər qəzaların qarşısını almaq və ya onların təsirini minimuma endirmək üçün istifadə olunur.
- Nüvə enerjisi: Nüvə reaktorlarının idarə edilməsində, radiasiya sızmasının qarşısını almaq üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir.
Əlaqəli terminlər
- Ehtiyatlaşdırma
- Təhlükəsizlik mexanizmləri
- Qəza qarşısının alınması
- Sistem etibarlılığı