Mənası: Haker – 1) proqram təminatının və verilənlərin icazəsiz istifadəsinə yönəlmiş əməlləri həyata keçirən texniki cəhətdən səriştəli istifadəçi
Ətraflı İzah
Haker termini müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalarda istifadə olunur. Ən geniş yayılmış mənası, kompüter sistemlərinə və şəbəkələrə icazəsiz daxil olaraq, proqram təminatını və ya məlumatları ələ keçirmək, dəyişdirmək və ya məhv etmək məqsədi güdən şəxsləri ifadə edir. Bu cür fəaliyyət kibercinayət kimi qəbul edilir və qanunla qadağandır. Hakerlər müxtəlif texniki bacarıqlara sahib ola bilərlər, bəziləri proqramlaşdırma, şəbəkə təhlükəsizliyi və kriptoqrafiya sahələrində geniş biliyə malikdirlər.
Haker növləri
- Qara şapkalı hackerlər (Black hat hackers): Qanunsuz məqsədlər üçün texniki bacarıqlarından istifadə edənlər. Onlar sistemləri pozur, məlumatları oğurlayır, viruslar yayır və ya digər zərərli fəaliyyətlərlə məşğul olurlar.
- Ağ şapkalı hackerlər (White hat hackers): Sistemlərin təhlükəsizlik zəifliklərini aşkarlamaq və onları düzəltmək üçün bacarıqlarından istifadə edənlər. Onlar şirkətlərə və təşkilatlara kiber təhlükəsizlik xidmətləri göstərirlər.
- Boz şapkalı hackerlər (Grey hat hackers): Qara və ağ şapkalı hackerlərin xüsusiyyətlərini özündə birləşdirənlər. Onlar sistemlərin zəifliklərini aşkar edə bilərlər, ancaq bu zəifliklərdən istifadə edərək məlumatları oğurlama və ya digər qanunsuz fəaliyyətlərlə məşğul ola bilərlər.
İstifadə sahələri
- İnformatika: Kompüter təhlükəsizliyi, şəbəkə təhlükəsizliyi, proqram təminatı təhlükəsizliyi.
- Kibercinayət: İcazəsiz giriş, məlumat oğurluğu, fidye proqramları, kiberterrorizm.
- Hüquq: Kibercinayətlərin araşdırılması və təqibi.