Mənası: Tamlıq − bax. data integrity və system integrity.
Data Integrity (Məlumat Tamlığı)
Data integrity, məlumatların dəqiq, etibarlı və ardıcıl olmasını təmin edən bir konsepsiyadır. Bu, məlumatların saxlanması, ötürülməsi və işlənməsi zamanı dəyişdirilməməsini, silinməməsini və ya pozulmamasını əhatə edir. Data integrity, verilənlər bazalarının, hesablama sistemlərinin və digər məlumat sistemlərinin düzgün işləməsi üçün əsasdır. Data integrityni təmin etmək üçün müxtəlif üsullar mövcuddur, o cümlədən:
- Məlumatların yoxlanılması: Məlumatların düzgünlüyünü yoxlamaq üçün məlumatların daxil edilməsi zamanı və ya sistem tərəfindən avtomatik olaraq həyata keçirilən yoxlamalar.
- Məlumatların şifrələnməsi: İcazəsiz girişdən və dəyişikliklərdən qorunmaq üçün məlumatların şifrələnməsi.
- Ehtiyat nüsxələrin yaradılması: Məlumatların itirilməsinin qarşısını almaq üçün müntəzəm olaraq ehtiyat nüsxələrin yaradılması.
- Verilənlər bazasının bütövlüyü məhdudiyyətləri: Verilənlər bazalarında məlumatların düzgünlüyünü təmin etmək üçün məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsi.
Data integrity, informasiya texnologiyaları, verilənlər bazası idarəetmə sistemləri, kiber təhlükəsizlik kimi sahələrdə geniş istifadə olunur.
System Integrity (Sistem Tamlığı)
System integrity, əməliyyat sisteminin və onun komponentlərinin düzgün və gözlənilən şəkildə işləməsini təmin edən bir konsepsiyadır. Bu, sistemə icazəsiz girişin, zərərli proqramların və digər təhlükələrin qarşısını almağı əhatə edir. Sistem tamlığının pozulması sistemin sıradan çıxmasına, məlumatların itirilməsinə və ya digər problemlərə səbəb ola bilər. Sistem tamlığını təmin etmək üçün müxtəlif üsullar mövcuddur, o cümlədən:
- Antivirus proqramları: Zərərli proqramlardan qorunmaq üçün antivirus proqramlarından istifadə.
- Firewall-lar: İcazəsiz girişlərdən qorunmaq üçün firewall-lardan istifadə.
- Sistem yeniləmələri: Sistemin təhlükəsizlik açıqlarını bağlamaq üçün sistem yeniləmələrinin quraşdırılması.
- İstifadəçi hüquqlarının idarə edilməsi: Sistemə giriş hüquqlarının düzgün idarə edilməsi.
System integrity, informasiya texnologiyaları, kiber təhlükəsizlik, əməliyyat sistemləri kimi sahələrdə geniş istifadə olunur.