Mənası: Intellektual mülkiyyət hüquqları (IPR) insan zəkasının məhsullarına aid olan hüquqi hüquqlar sistemidir. Bu hüquqlar yaradıcı əsərlərin, ixtiraların, markaların və digər intellektual məhsulların müəllif və ya sahibinə müəyyən səlahiyyətlər verir.
IPR-in əhatə etdiyi sahələr:
- Müəllif hüququ: Ədəbi, elmi və bədii əsərlərin, musiqi əsərlərinin, proqram təminatının və digər yaradıcı əsərlərin müəlliflik hüquqlarının müdafiəsi.
- Patent: İxtiraların, yeni kəşflərin və texnoloji yeniliklərin müstəsna istifadə hüququnun verilməsi.
- Sənaye nümunələri: Məhsulların xarici görünüşünün, dizaynının və forma və rəng birliyinin qorunması.
- Markalar: Məhsul və xidmətlərin fərqləndirilməsi üçün istifadə olunan adların, loqoların və digər işarələrin müdafiəsi.
- Ticari sirr: Konkurent üstünlük təmin edən məxfi məlumatların qorunması (məsələn, formullar, proseslər, müştəri siyahıları).
- Coğrafi göstəricilər: Məhsulların coğrafi mənşəyinin qorunması.
IPR-in əhəmiyyəti:
IPR-in qorunması innovasiyanı stimullaşdırır, yaradıcılığı dəstəkləyir, rəqabəti artırır və iqtisadi inkişafı sürətləndirir. IPR sahiblərinə öz yaradıcılıq və ixtiralarından iqtisadi fayda əldə etmək imkanı verir.
IPR-in istifadə edildiyi sahələr:
- Elm
- Texnologiya
- Ədəbiyyat
- Sənət
- Biznes
- Ticarət
- Hüquq