Mənası: Linear Feedback Shift Register (Xətti əks-əlaqə sürüşmə registri)
Tərif
LFSR (Linear Feedback Shift Register), xətti əks-əlaqə funksiyası ilə işləyən bir sürüşmə registridir. Bu, ardıcıl məntiq dövrələrinin sadə, lakin güclü bir formasıdır. LFSR-lər, giriş siqnalı olmadan, daxili vəziyyətinə əsaslanaraq pseudo-təsadüfi bit ardıcıllığı yaradırlar. Hər bir saat siqnalı ilə, registrin içindəki bitlər bir mövqe sağa sürüşdürülür, və yeni bit əvvəlki bitlərin xətti birləşməsi əsasında hesablanır.
İşləmə Prinsipi
LFSR-in əsas komponentləri: bir neçə flip-flop (bit saxlama elementləri), XOR qapıları (və ya digər xətti əməliyyat qapıları) və əks-əlaqə mexanizmidir. Flip-flop-lar bitləri saxlayır, XOR qapıları isə yeni bitlərin hesablanması üçün xətti əməliyyatları yerinə yetirir. Əks-əlaqə mexanizmi isə əvvəlki bitlərin müəyyən bir qrupunun XOR-unu hesablayaraq yeni biti registrin sol tərəfinə əlavə edir. Bu əməliyyatlar təkrarlanan bir dövrə ilə davam edir və pseudo-təsadüfi bit ardıcıllığı yaradır.
İstifadə Sahələri
- Kripotoqrafiya: Pseudo-təsadüfi ədədlər generatoru kimi istifadə olunur. AES, DES kimi şifrələmə alqoritmlərində və digər kriptoqrafik tətbiqlərdə əhəmiyyətli rol oynayır.
- Rabitə: Sürətli və effektiv məlumat ötürmə üçün kodlaşdırma və dekodlaşdırma proseslərində istifadə olunur.
- Sınaq və Ölçmə: Pseudo-təsadüfi siqnallar yaratmaq üçün tətbiq olunur.
- Elektronika: Məlumatların sıxılması, səhvlərin aşkarlanması və düzəldilməsi kimi tətbiqlərdə istifadə olunur.
- Kompüter Elmi: Alqoritmlərin test edilməsi və simulyasiyalar üçün istifadə olunur.
Xarakteristikaları
- Pseudo-təsadüfi bit ardıcıllığı yaradır.
- Sadə və effektivdir.
- Təhlükəsizlik tətbiqlərində istifadə üçün müəyyən məhdudiyyətlərə malikdir (məsələn, dövr uzunluğu məhduddur).