Network Operating System (NOS) - Şəbəkə Əməliyyat Sistemi. Şəbəkə əməliyyat sistemi, bir neçə kompüterin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəsini idarə edən proqram təminatıdır. Bu sistem, şəbəkədəki kompüterlərin resurslarını (məsələn, printerlər, fayllar, internet bağlantısı) paylaşmasını, məlumatların ötürülməsini və şəbəkənin ümumi işinin idarə olunmasını təmin edir.
İstifadə Sahələri:
- İnformasiya Texnologiyaları (İT): NOS, müəssisələrdə, təşkilatlarda və ev şəbəkələrində istifadə olunan əsas proqram təminatıdır. Şəbəkənin qurulması, idarə olunması və təhlükəsizliyinin təmin olunmasında əsas rol oynayır.
- Kompüter Elmləri: NOS, kompüter elmləri sahəsində şəbəkə protokolları, şəbəkə arxitekturası və paylanmış sistemlərin öyrənilməsində mühüm rol oynayır.
- Telekommunikasiya: Böyük telekommunikasiya şəbəkələrində, məlumatların effektiv və etibarlı ötürülməsini təmin etmək üçün NOS istifadə olunur.
- Sənaye Avtomatlaşdırması: Sənaye avtomatlaşdırma sistemlərində, müxtəlif maşın və cihazların bir-biri ilə əlaqəsini təmin etmək üçün NOS-dan istifadə olunur.
Funksiyaları:
- Fayl paylaşımı: Şəbəkədəki istifadəçilərin faylları paylaşmalarına imkan verir.
- Çapçı paylaşımı: Bir neçə kompüterin eyni çapçıdan istifadəsinə imkan verir.
- Şəbəkə təhlükəsizliyi: Şəbəkənin icazəsiz girişdən qorunmasını təmin edir.
- Mərkəzləşdirilmiş idarəetmə: Şəbəkənin mərkəzdən idarə olunmasını təmin edir.
- Resursların idarə olunması: Şəbəkə resurslarının səmərəli istifadəsini təmin edir.
Nümunələr:
Windows Server, Linux, macOS Server, Novell NetWare kimi bir çox kommersiya və açıq mənbəli NOS mövcuddur. Hər bir NOS müəyyən ehtiyaclara uyğun olaraq fərqli xüsusiyyətlər təklif edir.