Mənası: Təsadüfi ədədlər generatoru – ədədlərin əvvəlcədən bilinməyən ardıcıllığını yaratmaq üçün istifadə edilən proses.
İzah
Random Number Generator (RNG) və ya təsadüfi ədədlər generatoru, müəyyən bir diapazonda əvvəlcədən proqnozlaşdırıla bilməyən ədədlər ardıcıllığı yaratmaq üçün istifadə olunan alqoritm və ya cihazı təsvir edir. Bu ədədlər müxtəlif sahələrdə, tam təsadüfi olmasa da, statistik cəhətdən təsadüfi görünən nəticələr əldə etmək üçün tətbiq olunur. RNG-lər, əslində, deterministik alqoritmlər əsasında işləyir, yəni əvvəlki nəticələr əsasında növbəti nəticəni hesablayırlar. Lakin, yaxşı dizayn edilmiş RNG-lər, nəticələrdə kifayət qədər təsadüfi paylanmanı təmin edir ki, bu da əksər praktik tətbiqlər üçün kifayətdir.
İstifadə Sahələri
- Kompüter Elmləri: Simulyasiyalar, oyunlar, kriptoqrafiya, statistika, maşın öyrənməsi və süni intellekt sahələrində geniş istifadə olunur.
- Statistika: Statistik modellərin qurulması, Monte Karlo simulyasiyaları, hipotez testləri və digər statistika hesablamaları üçün əsas vasitədir.
- Kriptoqrafiya: Güclü şifrələmə alqoritmlərinin yaradılmasında və təhlükəsizlik sistemlərində istifadə olunur. Güclü RNG-lər kriptoqrafik təhlükəsizliyin əsasını təşkil edir.
- Oyunlar: Oyunların müxtəlif elementlərini yaratmaq üçün, məsələn, oyunçulara təsadüfi əşyalar paylamaq, təsadüfi hadisələr yaratmaq və s. istifadə olunur.
- Maliyyə: Maliyyə modelləşdirməsi, risk qiymətləndirməsi və portfel idarəçiliyində istifadə olunur.
- Elm: Elmi tədqiqatlarda, xüsusilə də simulyasiyalar və modelləşdirmə işlərində geniş tətbiq olunur.
Növləri
RNG-lərin müxtəlif növləri mövcuddur, o cümlədən:
- Pseudo-random Number Generators (PRNG): Deterministik alqoritmlər əsasında işləyən və təsadüfi görünən ədədlər ardıcıllığı yaradan generatorlardır.
- True Random Number Generators (TRNG): Fiziki hadisələrə əsaslanan və əsl təsadüfi ədədlər yaradan generatorlardır.