Vəzifələrin bölünməsi – kritik informasiya üçün məsuliyyətin elə bölünməsidir ki, ayrılıqda fəaliyyət göstərən fərd verilənlərin emalı sisteminin yalnız bir hissəsinə nəzarət edə bilsin. Bu, heç bir fərdin sistemə tam nəzarət etməməsini və potensial fırıldaqçılıq və ya səhvlərin qarşısını almağı təmin edir.
İstifadə sahələri:
- İnformasiya təhlükəsizliyi: Separation of Duties (SoD) informasiya təhlükəsizliyi sistemlərinin əsas prinsiplərindən biridir. Bu prinsip, icazəsiz giriş, məlumatların pozulması və ya fırıldaqçılığın qarşısını almaq üçün tətbiq olunur. Müxtəlif səlahiyyətlərin ayrı-ayrı şəxslərə verilməsi, bir şəxsin hər hansı bir hərəkəti müstəqil olaraq təsdiqlənməsini tələb edir.
- Mühasibat uçotu: Mühasibatda SoD, maliyyə fırıldaqçılığının qarşısını almaq üçün vacibdir. Məsələn, bir şəxs pul vəsaitlərinin qəbulu üçün məsuliyyət daşıyarkən, başqa bir şəxs isə bu vəsaitlərin uçotunu aparır. Bu, səlahiyyətlərin bölünməsini və qarşılıqlı yoxlamanı təmin edir.
- Bankçılıq: Bank sistemlərində SoD, maliyyə əməliyyatlarının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün geniş istifadə olunur. Müxtəlif əməliyyatlar üçün fərqli əməkdaşların icazələri və səlahiyyətləri müəyyən edilir.
- İdarəetmə: İdarəetmə sistemlərində SoD, səlahiyyətlərin müəyyən edilməsi və nəzarətin gücləndirilməsi üçün istifadə olunur. Bu, qərarların qəbulunda şəffaflığı və məsuliyyəti artırır.
- Texnologiya: Proqram təminatı inkişafında və sistemlərin idarə edilməsində SoD, təhlükəsizlik zəifliklərinin azaldılması və sistemin etibarlılığının artırılması üçün tətbiq edilir.
Əlavə məlumat:
Vəzifələrin bölünməsinin effektivliyi, düzgün tətbiqindən və müntəzəm nəzarətdən asılıdır. SoD prinsipi yalnız müəyyən səlahiyyətlərin bölüşdürülməsindən deyil, həm də bu səlahiyyətlərin istifadəsinə nəzarət mexanizmlərinin mövcudluğundan ibarətdir.